محیط کسب‌و‌کار به طور شگفت‌انگیزی تغییر کرده و بر روی فناوری اطلاعات، زیرساخت‌های تجارت الکترونیک، نرم افزارها، برندها، حق اختراع‌ها، تحقیقات و نوآوری‌ها و … که همگی از دارایی‌های نامشهود و سرمایه‌های فکری هستند تمرکز کرده است.
در این نوع اقتصاد به جای کالا و محصولات فیزیکی، دانش و فناوری عرضه شده و به اختراعات نوآورانه تبدیل می‌گردد.
شرکتهای دانش بنیان با تبدیل دانش و ایدههای نو به کالا و محصولات تجاری به توسعه زیر ساخت‌های اقتصادی کشور کمک شایانی نموده و بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
امروزه موسسین و هم‌بنیان‌گذاران زیادی تصمیم به ایجاد شرکت و ادامه‌ی فعالیت خود به عنوان یک شرکت دانش بنیان دارند که داشتن اطلاعات حقوقی جامع که آن‌ها را در این مسیر یاری کند بسیار راه‌گشا می‌باشد.
برای دریافت مشاوره دقیق همین الان وقت مشاوره رزرو کن
به همین خاطر، این مقاله را به پاسخ به این سوال که چگونه شرکت دانش بنیان شویم اختصاص داده و شرایط ایجاد شرکت دانش بنیان را بیان کردیم.
تعریف شرکت دانش بنیان
شرکت دانش بنیان یک شخصیت حقوقی است که بر مبنای دانش اعم از تولید دانش و یا استفاده موثر از آن جهت تولید محصولات دانش بنیان ایجاد می‌گردد.
در تعریف دیگر، شرکت دانش بنیان شرکت یا موسسه‌ای است که در راستای تولید و جذب دانش تجاری تشکیل شده و علاوه بر تجاریسازی ایده‌ها به تولید ایده‌ی تجاری نیز مبادرت ورزیده و در راستای گسترش اقتصاد دانش بنیان فعالیت می‌کند.
در این شرکتها، بخش بزرگی از نیروی انسانی را افرادی با توان علمی و تخصصی بالا تشکیل می‌دهند که تمرکز آن‌ها بر توسعه و بهرهبرداری تجاری از یک ایده‌ی خلاقانه و نوآورانه و بر پایه یک دانش فنی و فناوری توسعه‌یافته است.
ماده 1 قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب 1389 شرکتهای دانش بنیان را اینگونه تعریف می‌کند:
“شرکت یا موسسه‌ی دانش بنیان، شرکت یا موسسه‌ی خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه‌ی اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری و تجاریسازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید کالا و خدمات در حوزه‌ی فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده‌ی فراوان به ویژه در حوزه‌ی نرم‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود.”
با‌توجه به ویژگی‌های مختلف شرکتهای دانش بنیان می‌توان گفت این شرکتها بر مدار ایده‌محوری شکل گرفته و فعالیت می‌کنند و به دنبال تجاریسازی این ایده‌ها و در واقع تبدیل آن‌ها به محصول و خدمتی نوین هستند.
لزوم غیردولتی بودن شرکت دانش بنیان
با توجه به این که طبق ماده 1 قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاریسازی نوآوری‌ها و اختراعات، این شرکتها و موسسات میتوانند صرفاً در دو قالب شرکت خصوصی و تعاونی تأسیس شده و فعالیت نمایند و تنها محدودیت در خصوص ساختار و قالب قانونی شرکتهای دانش بنیان، لزوم غیردولتی و غیرعمومی بودن آن‌ها است.
بنابراین شرکت عمومی و دولتی، نمی‌تواند به عنوان شرکت دانش بنیان شناخته شود.
به همین دلیل، تبصره ماده 19 قانون مذکور تصریح نموده است که:
“شرکتهای دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و نیز شرکتها و مؤسساتی که بیش از پنجاه درصد از مالکیت آن‌ها متعلق به شرکتهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایت‌های این قانون نیستند.”
لازم به ذکر است شرکتها و موسسات دانش بنیان میتوانند در قالب‌های تجاری و غیرتجاری تشکیل شوند و از این حیث الزام یا محدودیتی وجود ندارد.
برای مشاهده مطالب بیشتر اینستاگرام مارا دنبال کنید:
شرایط تاسیس شرکتهای دانش بنیان
با توجه به الزامات قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و نیز احکام آیین‌نامه تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان مصوب 1391، برای تاسیس شرکت دانش بنیان شرط ابتدایی ویژه‌ای وجود ندارد.
در واقع در این قانون و آیین‌نامه، برای تاسیس و ثبت شرکتهای دانش بنیان، شرط ویژه‌ای مثل لزوم وجود آورده فکری و سرمایه دانشی پیشبینی نشده است.
بنابراین احراز دانش بنیان بودن ِیک شرکت، منوط به بررسی اساسنامه شرکت و مهمتر از آن، عملکرد واقعی‌شرکت است که طی فرآیند اجرایی خاصی صورت می‌گیر.
ماده 3 آیین‌نامه اجرایی این قانون و اصلاحات و الحاقات آن، به منظور تدوین حوزههای فعالیتهای دانش بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکتها و موسسات دانش بنیان، تشکیل کارگروهی را زیر‌نظر رییس شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری پیشبینی کرده است.
این کارگروه که به “کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان” موسوم است، مسئول احراز دانش‌بنیان بودن شرکتها و موسسات متقاضی است.
این کارگروه طبق تبصره 3 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی قانون، برای بررسی صلاحیت شرکتها و موسسات متقاضی، از زمان تشکیل پرونده حداکثر دو ماه مهلت دارد.
ضمن اینکه فرآیند ارزیابی‌شرکت‌ها و موسسات متقاضی، مستلزم پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست.
طبق ماده 4 آیین‌نامه تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان، بعد از این که شرکتهای متقاضی نسبت به ورود اطلاعات خود در سامانه اقدام کردند، دبیرخانه کارگروه، این اطلاعات را برای کارگزاران مربوطه ارسال می‌کند و با قید مهلت مشخص، نتایج بررسی‌ها را از آن‌ها اخذ کرده و سپس موضوع را به کارگروه (یا کمیته کارشناسی) ارجاع می‌دهد.
با نهایی شدن این بررسی‌ها، دبیرخانه کارگروه، نتیجه را به شرکت متقاضی اعلام خواهد کرد.
در صورت تایید، شرکت متقاضی برای مدت 2 سال شرکت دانش بنیان محسوب خواهد شد و مکلف است که در این بازه زمانی، فرآیند رتبه‌بندی شرکت خود را بر اساس معیارها و فرایند رتبه‌بندی مصوب کارگروه به پایان برساند.
اما اگر شرکت متقاضی نتواند در مدت 2 سال پس از تأیید دانش بنیان بودن، رتبه‌بندی خود را به سرانجام برساند، و یا در صورت عدول از شرایط مندرج در این آیین‌نامه در هر زمان، دانش بنیان بودن شرکت ملغی شده و موضوع کان لم یکن تلقی‌خواهد شد.
بنابراین، برای تشخیص دانش بنیان بودن شرکتهای متقاضی لازم است که معیارها و شاخص‌هایی وجود داشته باشد. در این خصوص ماده 2 آیین‌نامه تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان شاخص‌های تشخیص شرکتهای دانش بنیان را به دو دسته شاخص‌های عمومی و اختصاصی تقسیم کرده است. شرکتهای متقاضی باید علاوه بر شاخص‌های عمومی، شرایط مشخص شده در یکی از سه دسته شاخص‌های اختصاصی را نیز داشته باشند.
برای دریافت مشاوره دقیق همین الان وقت مشاوره رزرو کن
شاخص‌های عمومی و اختصاصی به شرح زیر قابل دسته‌بندی هستند:
1- شرایط عمومی
1- حداقل دو سوم از اعضای هیأت مدیره شرکت، حداقل دو مورد از شرایط سه‌گانه ذیل را دارا باشند:
- حداقل دارای مدرک کارشناسی باشند؛
- حداقل دارای 3 سال سابقه فعالیت کاری یا علمی در حوزه موضوع فعالیت شرکت و یا سابقه مدیریتی مربوط داشته باشند؛
- حداقل یک اختراع ثبت‌شده ارزیابی شده داخلی یا یک اختراع بین‌المللی مرتبط با حوزه کاری شرکت داشته باشند.
2- حداقل یک دوم از درآمد شرکت در یک سال مالی گذشته شرکت، حاصل فروش فناوری، کالا و یا خدمات دانش بنیان (شامل خدمات تحقیق و توسعه و طراحی مهندسی مرتبط با فهرست کالاهای دانش بنیان و خدمات تخصصی دانش بنیان) آن شرکت از طریق انعقاد قرارداد بوده باشد.
3- حداقل 3 نفر از کارکنان تمام وقت شرکت، دارای حداقل 6 ماه سابقه بیمه پرداختی باشند.
2- شرایط اختصاصی
با توجه به اینکه شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، ممکن است با محوریت تولید کالاهای دانش بنیان، تحقیق و توسعه و خدمات طراحی مهندسی و یا ارائه خدمات تخصصی دانش بنیان ایجاد شوند، شرکت متقاضی با توجه به نوع خود باید علاوه بر دارا بودن شاخص‌های عمومی، واجد شرایط اختصاصی موضوع شرکت خود نیز باشد:
1- شرکتهای تولیدکننده کالاهای دانش بنیان
1- شرکت باید تولیدکننده کالا یا کالاهای دانش بنیان مطابق «فهرست کالاهای دانش بنیان» مصوب کارگروه باشد که در دو سال گذشته آن‌ها را در قالب کالاهای جدید یا ارتقاء یافته به بازار عرضه کرده و دانش فنی آن را بواسطه انتقال یا ایجاد دانش فنی، از طریق فعالیتهای تحقیق و توسعه، نهادینه و بومی‌سازی کرده باشد.
2-نسبت نیروی انسانی تمام‌وقت در بخش‌های غیرپشتیبانی شرکت با درجه کارشناسی و بالاترِ فعال در بخش‌های مرتبط با تولید کالاهای دانش بنیان شرکت، به کل کارکنان تمام وقت، حداقل 30 درصد باشد.
3- شرکت دارای عملکرد تحقیق و توسعه فعال، با هزینه‌کرد تحقیق و توسعه حداقل معادل 7 درصد فروش سالیانه شرکت باشد.
2- شرکتهای تحقیق و توسعه و خدمات طراحی مهندسی
1- فعالیت تحقیق و توسعه و یا خدمات طراحی مهندسی شرکت، مرتبط با «فهرست کالاهای دانش بنیان» مصوب کارگروه باشد و خروجی تحقیق و توسعه و یا خدمات طراحی مهندسی شرکت، در دو سال گذشته حداقل دو مورد، یا در یک سال گذشته حداقل یک مورد «بهبود فرآیند»، یا «تولید و عرضه کالا و خدمت ارتقاء یافته یا جدید» (در قالب قرارداد) باشد.
2- نسبت نیروی انسانی تمام‌وقت در بخش‌های غیر پشتیبانی شرکت با درجه کارشناسی و بالاترِ فعال در بخش‌های مرتبط با خدمات تحقیق و توسعه و خدمات طراحی مهندسی شرکت، به کل کارکنان تمام وقت، حداقل 50 درصد باشد.
3- تولید شرکت حداکثر در حد تولید نمونه آزمایشی یا پایلوت باشد.
3- شرکتهای ارائه‌دهنده خدمات تخصصی دانش بنیان
1- خدمات آن‌ها مطابق «فهرست خدمات دانش بنیان» مصوب کارگروه باشد.
2- نسبت نیروی انسانی تمام‌وقت در بخش‌های غیر پشتیبانی شرکت با درجه کارشناسی و بالاتر فعال در بخش‌های مرتبط با ارائه خدمات تخصصی دانش بنیانِ شرکت، به کل کارکنان تمام وقت، حداقل 50 درصد باشد.
3- مجموع هزینه‌های تحقیق و توسعه مرتبط با خدمات تخصصی دانش بنیان ارائه شده توسط شرکت، حداقل معادل 7 درصد درآمد سالیانه شرکت باشد.
4- حداقل درآمد سالیانه شرکت از خدمات تخصصی دانش بنیان برابر یک میلیارد ریال (به قیمت ثابت سال 1391) باشد.
5- در یک سال گذشته حداقل یک قرارداد ارائه خدمات تخصصی دانش بنیان داشته باشد.
4- شرکتهای دانش بنیان نوپا
طبق پیوست یک آیین‌نامه تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان، شرکتهای دانش بنیان نوپا باید همه شاخص‌های تشخیصی زیر را داشته باشند:
1- حداقل یک سال از تاریخ ثبت آن گذشته باشد.
2- حداقل دو سوم از اعضای هیأت مدیره شرکت، حداقل دو مورد از شرایط ذیل را احراز کنند:
- حداقل دارای مدرک کارشناسی باشند.
- حداقل 1 سال سابقه فعالیت کاری یا علمی در حوزه فعالیت شرکت و یا سابقه مدیریتی داشته باشند.
- دارای حداقل یک اختراع ثبت شده ارزیابی شده داخی یا یک اختراع بین‌المللی مرتبط با حوزه کاری شرکت باشند
3- شرکت دارای معادل 2 نفر نیروی انسانی تمام‌وقت باشد.
4- شرکت باید تولیدکننده کالا یا کالاهای دانش بنیان، مطابق فهرست کالاهای دانش بنیان مصوب کارگروه باشد که دانش فنی آن را بواسطه انتقال یا ایجاد دانش فنی، از طریق فعالیتهای تحقیق و توسعه نهادینه و بومی‌سازی کرده باشد و یا شرکت دارای برنامه طراحی و تولید کالاهای دانش بنیان باشد.
5- شرکت دارای عملکرد تحقیق و توسعه باشد.
برای مشاهده مطالب بیشتر اینستاگرام مارا دنبال کنید:
مزیت‌های شرکتهای دانش بنیان
اعطای کمک به شرکتهای دانش بنیان
مطابق ماده 5 “آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاریسازی نوآوری‌ها و اختراعات”، صندوق نوآوری و شکوفایی خدمات مالی، تسهیلات و یا خدمات غیرمستقیم مبتنی بر تأمین مالی را با تصویب هیأت امنای صندوق، اجرایی خواهد نمود. این خدمات در حوزههای مختلف ازجمله تسهیلات، کمک، مشارکت و سرمایه‌‌گذاری می‌باشد.
اعطای تسهیلات توسط صندوق توسعه ملی
صندوق توسعه ملی و بانک‌های عامل، تسهیلاتی به این شرکتها در قالب طرح و سرمایه در گردش در حوزه های صنعت و معدن، صنایع تبدیلی و تکمیلی و آب و کشاورزی به صورت تلفیقی از منابع داخلی بانک های عامل و صندوق توسعه ملی اعطا می‌نمایند. پرداخت تسهیلات به مؤسسات و شرکت‌هایی مجاز است که حداقل هشتاد درصد (80%) سهام یا سهم‌الشرکه آن‌ها مستقیم و یا با واسطه اشخاص حقوقی، متعلق به اشخاص حقیقی باشد. پرداخت تسهیلات به اشخاص حقوقی و بنگاه‌های اقتصادی که صرف نظر از نوع مالکیت، بیش از بیست درصد (20% ) اعضاء هیأت مدیره آن‌ها توسط مقامات دولتی تعیین می‌شوند، ممنوع است. اعطای تسهیلات به اشخاص حقوقی مجاز مشروط به آن است که نسبت حقوق صاحبان سهام به مجموع دارایی‌های شرکت (نسبت مالکانه) در زمان تسلیم درخواست به بانک عامل و هر مقطع زمانی از بیست درصد کمتر نباشد.
بیمه
ماده 6 “آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاریسازی نوآوری‌ها و اختراعات” در این خصوص مقرر می‌دارد: …. به منظور کاهش خطرپذیری محصولات و خدمات شرکتها و مؤسسات دانش بنیان، بیمه مرکزی ایران مکلف است پوشش بیمه‌ای مناسب را در مراحل طراحی، تولید، عرضه و بکارگیری این نوع محصولات و خدمات طراحی و ایجاد نماید. بدین منظور لازم به ذکر است کلیه قراردادهای دانش‌بنیان که به تأیید معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور برسند، از پرداخت ضرایب حق بیمه قراردادها معاف خواهند بود. شرکت‌هایی که متقاضی استفاده از این معافیت هستند، با مراجعه به سامانهReg.Daneshbonyan.ir میتوانند درخواست خود را به همراه متن قرارداد و نامه اعلام پایان پروژه (درخواست مفاصاحساب توسط کارفرمای قرارداد)، در سامانه ارسال نمایند.
معافیت‌های مالیاتی
مطابق ماده 9 “آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات”، درآمدهای مشمول مالیات شرکتها و مؤسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیتهای تحقیق و توسعه، تجاریسازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان به مدت پانزده سال از مالیات موضوع ماده (۱۰۵) قانون مالیات‌های مستقیم معاف هستند. علاوه بر این، بر اساس بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش‌بنیان، به شرکتهای دارای فعالیتهای تحقیق و توسعه معادل هزینه‌های انجام شده در پروژه‌های تحقیق و توسعه به عنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی به شرکتهای دارای پروانه بهرهبرداری یا مجوز فعالیت از مراجع ذی‌ربط اعطا می‌شود و معادل آن از مالیات بر عملکرد مربوط به سال انجام هزینه مذکور یا سال‌های بعد کسر می‌شود.
معافیت‌های گمرکی
مطابق ماده 10 “آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات”، شرکتها و مؤسسات دانش بنیان از پرداخت هزینه‌های عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض صادراتی معاف هستند. لازم به ذکر است شرکتهای دانش‌بنیان برای استفاده از معافیت‌های عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی، باید در هر مورد واردات، به سامانه reg.daneshbonyan.ir مراجعه و بعد از تکمیل اطلاعات لازم و بارگذاری مستندات مورد نیاز درخواست خود را ثبت نمایند.
تخفیف فروش محصولات و خدمات دانش بنیان، در مناقصات
مطابق تبصره 2 ماده 14 “آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات”، شرکتها و مؤسسات دانش بنیان برای ارائه و فروش محصولات و خدمات دانش بنیان خود در مناقصات دولتی مشمول تخفیف پنجاه درصدی در مبلغ سپرده شرکت در مناقصه می‌گردند.
تسهیلات نظام وظیفه
نخبگان فناور در صورت احراز شرایط و کسب امتیازهای لازم میتوانند به‌عنوان انجام خدمت نظام‌وظیفه، به‌عنوان مامور (امریه) در طول مدت خدمت، در یکی از شرکتهای دانش‌بنیان فعالیت نمایند. همچنین در صورت احراز شرایط و کسب امتیازهای مصوب میتوانند به‌عنوان انجام پروژه جایگزین خدمت در شرکت های دانش بنیان دوره خدمت نظام‌وظیفه خود را، مشتمل‌بر «دوره آموزش نظامی» و «اجرای طرحی پژوهشی، فنّاورانه در شرکت دانش بنیان»، طی کرده وکارت پایان خدمت دریافت کنند.
برای دریافت مشاوره دقیق همین الان وقت مشاوره رزرو کن
فهرست کالاها و خدمات دانش بنیان
در هنگام ارزیابی شرکتهای دانش بنیان، یکی از معیارها دانش بنیان بودن کالاها و خدمات می‌باشد. “کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانش بنیان و نظارت بر اجرا” فهرستی از این کالاها و خدمات منتشر نمود که در سال 1400 به ویرایش هشتم رسید. لینک پی‌دی‌اف فهرست مذکور در ادامه جهت مشاهده‌ی علاقه‌مندان ارائه می‌گردد:
https://daneshbonyan.isti.ir/uploads/132/2021/Aug/08/569098.pdf
لازم به ذکر است کالاها و خدمات دانش بنیان بطور کلی باید دارای شرایط زیر باشند:
- کالاهاو خدمات باید در حوزه فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا باشند.
- کالاهای ارائه شده، باید در حال تولید بوده یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی (با قابلیت بررسی فنی) ساخته شده باشند، همچنین خدمات باید دارای اسناد فروش باشند.
- شرکت باید طراحی اساسی و قابل توجهی مبتنی بر فعالیتهای تحقیق و توسعه انجام داده باشد.
اهمیت ثبت اموال فکری در شرکتهای دانش بنیان
مالکیت فکری یکی از دارایی‌های باارزش شرکتهای دانش بنیان می‌باشد و شرکتهای دانش بنیان زمانی میتوانند نسبت به اختراع، علامت تجاری، طرح صنعتی و.. خود اظهار مالکیت نمایند که آن را در اداره مالکیت صنعتی کشور به ثبت رسانده باشند. معمولا هر شرکت دانش بنیان یک نام تجاری و یک یا تعداد بیشتری علامت تجاری دارد. همچنین برخی شرکتهای دانش بنیان اطلاعات محرمانه تجاری و فنی ارزشمندی ازجمله فهرست مشتریان را در اختیار دارند که از آن‌ها در تاکتیک‌های فروش محصولات استفاده می‌نمایند و این اطلاعات در قالب اسرار تجاری محافظت می‌شود. برخی شرکتها طرح‌های جدید هنری خلق نموده اند و برای حمایت از تولید، انتشار و افشای آن از حقوق کپی رایت کمک گرفته‌اند. بعضی نیز ممکن است محصول، اختراع یا خدماتی را بهبود داده باشند. در تمامی موارد ذکر شده، صرف نظر از اینکه یک شرکت دانش بنیان چه محصولی تولید یا چه خدماتی را ارائه می‌کند، برای اینکه بتواند از مالکیت فکری بوجود آمده حداکثر استفاده را ببرد، باید اقدامات حمایتی مناسبی را به کار گیرد.
مالکیت فکری در یک شرکت دانش بنیان اغلب می‌تواند در زمینه‌های توسعه تجاری و استراتژی‌های رقابتی به شرکت کمک نماید. از طراحی تا توسعه محصول، از تحویل خدمات تا بازاریابی و از خلق منابع مالی تا صادرات و گسترش کسب و کار شرکت دانش بنیان به خارج از کشور از طریق قرارداد لیسانس و فرانشیز. از فواید ثبت اموال فکری در شرکتهای دانش بنیان می‌توان به تحصیل حق انحصاری، تحکیم جایگاه شرکت در بازار، جذب سرمایه‌گذار، افزایش قدرت چانه‌زنی و تصویر مثبت برای شرکت یاد کرد.
شرکای تجاری، سرمایه‌گذاران و سهامداران ممکن است دارایی فکری شرکت را دلیلی بر بالا بودن سطح توانمندی‌ها و ظرفیت‌های تخصصی و فناورانه شرکت دانش بنیان مورد توجه قرار دهند که خود می‌تواند برای جذب سرمایه‌ها و تامین مالی بیشتر، یافتن شرکا تجاری و افزایش ارزش بازار شرکت دانش بنیان مفید باشد. از طرف دیگر، عواقبت عدم ثبت اموال فکری در یک شرکت دانش بنیان می‌تواند شامل مواردی ازجمله احتمال ثبت توسط اشخاص دیگر، سرقت مزیت توسط رقیب و کاهش احتمال انتقال فناوری گردد.
بنابراین از شرکتهای دانش بنیان انتظار می‌رود علاوه بر مدیریت شرکت، مدیریت دارایی‌های فکری را نیز در نظر داشته باشند؛ چراکه در صورت سودآوری شرکت، احتمال آن وجود دارد که دارایی‌های فکری “محافظت‌نشده” مورد سوء استفاده‌ی فرصت‌طلبان قرار گیرد.
وبسایت معاونت توسعه شرکتهای دانش بنیان https://daneshbonyan.isti.ir/
این وبسایت در زمینه‌ی شرکتهای دانش بنیان دارای اطلاعات و خدمات زیر می‌باشد:
- سامانه ثبت‌نام شرکت دانش بنیان
- قوانین شرکت های دانش بنیان
- آیین‌نامه ارزیابی شرکتهای دانش بنیان
- فهرست شرکتهای دانش بنیان
- آئین نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران
- خدمات آموزشی، مشاوره‌ای،مالی و اداری
- معرفی محصولات دانش بنیان
اعتراض شرکتهای دانش بنیان از عملکرد دستگاههای اجرایی
در صورت عدم اجرای قوانین و مقررات توسط دستگاههای اجرایی صلاحیتدار در امور شرکتهای دانش بنیان، به عنوان راه غیرقضایی اعتراض، ماده 30 آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاریسازی نوآوری‌ها و اختراعات، مقرر داشته است که:
“شرکتها و موسسات دانش بنیان میتوانند اعتراض خود را نسبت به عملکرد دستگاههای مجری قانون با ارائه مستندات به دبیرخانه شورا ارسال نمایند. دبیرخانه شورا موظف است ظرف یک ماه نسبت به رسیدگی به اعتراضات واصل شده اقدام نماید. لازم به ذکر است منظور از شورا، شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوی می‌باشد.”
باید توجه داشت که پیشبینی چنین صلاحیتی برای دبیرخانه شورا، نافی صلاحیت مراجع قضایی در رسیدگی به شکایات این شرکتها نیست.
با توجه به ماهیت غیردولتی شرکتهای دانش بنیان، این شرکتها و موسسات میتوانند از تصمیمات و اقدامات خلاف قانون دستگاههای مجری این قانون به شعب دیوان عدالت اداری مراجعه و طرح دعوا نمایند.
همچنین در صورت تصویب مقرراتی برخلاف قانون توسط دستگاههای مجری، شرکتها و موسسات دانش بنیان، حق طرح دعوا در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به منظور ابطال این مقررات را دارند.
در آخر باید اضافه کرد با گسترش روز افزون استارتاپ‌ها و شرکتهای دانش بنیان، نیاز به آگاهی از مسائل حقوقی که هم‌بنیان‌گذاران یا موسسین با آن‌ها مواجه خواهند بود افزایش یافته و یکی از مهم‌ترین بخش‌های آن، نحوه دانش بنیان شدن شرکت می‌باشد که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
البته باید اشاره کرد با توجه به اهمیت زیاد تشکیل شرکت دانش بنیان و وجود قوانین خاص در این زمینه صرف مطالعه اطلاعات کافی نبوده و توصیه می‌شود در این مسیر از مشورت وکیلی متخصص در این حوزه استفاده شود تا از مشکلات آتی پیشگیری شود.
سوالات متداول
شرکت دانش بنیان چه شرکتی است؟
شرکت دانش بنیان شرکتی است که سرمایه و منابع مالی خود را به امر پژوهش، کسب و تولید دانش و تجاریسازی یافتههای علمی خود یا دیگران تخصیص داده و بیشتر تمرکز این شرکتها بر توسعه و بهرهبرداری تجاری از ایدههای خلاقانه و نوآورانه برپایه یافتههای علمی است.
برای تشکیل شرکت دانش بنیان چه شرایطی لازم است؟
برای تاسیس شرکت دانش بنیان هم شرایط عمومی و هم شرایط اختصاصی لازم است که هرکدام در متن بیان گردید.
نحوه شکایت شرکت دانش بنیان از دستگاههای اجرایی چگونه است؟
شرکتهای دانش بنیان میتوانند علاوه بر دیوان عدالت اداری، شکایات خود از دستگاههای اجرایی را به دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوی ارائه نمایند. دبیرخانه مذکور موظف است ظرف یکماه نسبت به رسیدگی به شکایت اقدام نماید.
نویسنده: زهرا داودی
