ابلاغیه الکترونیکی

یک پرونده از زمان ثبت در دادگاه یا شورای حل اختلاف تا زمان صدورِ حکم و اجرای آن، مراحل مختلفی را طی می‌کند که با خبر شدنِ طرفین دعوا از این مراحل برای حفظ حقوق‌شان ضروری است.

ابلاغیه‌ها، وسیله‌ی باخبر شدن از روند دادرسی هستند که تا پیش از این به صورت کاغذی و از طریقِ ضابطینِ دادگستری به دست طرفین دعوا می‌رسیدند اما از سال 1395 و با ایجادِ سامانه عدل‌ایران، فرایند ابلاغ، به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.

ابلاغِ الکترونیکی باعث؛

1. صرفه‌جویی در وقت و هزینه
2. جلوگیری از اشتباهاتی از قبیل گم شدن برگه‌ها
3. حفظ حریم خصوصی افراد

می‌شود و از این جهات بر ابلاغِ کاغذی ترجیح دارد. با این همه، ابلاغِ الکترونیکی مانند هر پدیده‌ی جدیدِ دیگر، ممکن است باعث ایجادِ سردرگمی‌هایی برای مراجعینِ دادگاه‌ها شود. ابهام‌هایی که در این نوشته سعی داریم تا حد ممکن برطرفشان کنیم.

سامانه‌های سایت عدل‌ایران

برای بهره‌مندی از خدماتِ الکترونیکی قوه قضاییه لازم است ابتدا با سایت عدل‌ایران به نشانیِ www.eadl.ir آشنا شوید.

این سایت دارای سامانه‌های متعددی است که برای کاربری‌های گوناگون طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای ثبت‌نام و ایجادِ حساب کاربری باید وارد سامانه ثنا شوید. همچنین طرح دادخواست از طریق سامانه خدمات قضایی و مشاهده ابلاغیه‌های الکترونیکی از طریق سامانه ابلاغ ممکن است. توجه داشته باشید که با استفاده از سامانه «اطلاع‌رسانی با رمز پرونده» می‌توانید از خلاصه پرونده و جریاناتِ پرونده‌ای که رمز آن را وارد کرده‌اید باخبر شوید.

پیامک ابلاغیه الکترونیکی چیست؟

بارگزاریِ هر ابلاغ در سامانه‌ی ابلاغِ سایت عدل‌ایران، از طریقِ پیامک به اطلاعِ مخاطبِ ابلاغیه الکترونیکی می‌رسد.

حال می‌خواهیم به چند نمونه از مهم‌ترینِ این پیامک‌ها، معنایشان و کاری که باید بعد از دریافت‌شان انجام دهید اشاره کنیم.

1. ابلاغیه الکترونیکی شماره … در حساب کاربری شما در سامانه ابلاغ قرار گرفت + (تاریخ ابلاغ)

همانطور که گفتیم وضعیت پرونده در هر مرحله‌ی دادرسی توسط ابلاغیه به اطلاعِ طرفین دعوا می‌رسد. زمانی که این پیام را دریافت کردید باید بدانید که ابلاغیه‌ الکترونیکی شما حاوی اطلاعاتی است که اطلاع شما از آن بر روند دادرسی موثر خواهد بود.

ابلاغیه الکترونیکی می‌تواند جهت اعلامِ وقت رسیدگی، تبادل لوایح، ارجاع به کارشناسی، رفع نقص و مواردی مانند آن باشد.

یا از آن مهم‌تر، ممکن است ابلاغیه الکترونیکی شما را در جریانِ دعوایی قرار دهد که علیه شما طرح شده یا به هر شکلی به آن وارد شده‌اید.

در این صورت باید پس از ورود به سایت عدل‌ایران و با توجه به نوعِ ابلاغیه حتما با وکیلِ خود مشورت نموده و بهترین اقدام را برای پیش‌بردِ هرچه بهترِ پرونده خود و ختمِ به خیر شدنِ آن انجام دهید.

حتما توجه داشته باشید که فرصتِ اقداماتِ قضایی محدود است و ممکن است مواعدی از سه روز تا دو ماه داشته باشد.

بعد از این تاریخ‌ها دیگر هیچ اقدامی از سوی طرفینِ دعوا مورد پذیرش نیست مگر در موارد استثنایی.

تاریخِ دریافت پیامک درواقع مبدا محدوده زمانی است که می‌توانید در آن اقدامات مقتضی را انجام دهید.

2. دادخواست شماره … به شعبه … ارجاع و با شماره پرونده … و رمز شخصی … ثبت گردید.

اولین مرحله در رسیدگی قضایی ثبت دادخواست می‌باشد.

ثبت دادخواست از طریق سامانه خدمات قضایی صورت می‌گیرد.

در صورتی که دادخواستی ثبت کرده‌اید، این پیامک نشان می‌دهد که پرونده‎‌ی شما به جریان افتاده و به شعبه‌ای که نامش در پیامک قید شده ارسال شده.

رمز شخصی پرونده یک عدد پنج رقمی است که با وارد کردن آن در سامانه اطلاع‌رسانی با رمز پرونده می‌توانید از خلاصه پرونده و ابلاغیه‌های مرتبط با آن اطلاع پیدا کنید.

3. پرونده به شماره…ردیف…به شعبه دادیاری/بازپرسی شعبه…واصل شد.

اصولا رسیدگی در مسائل کیفری در دو مرحله‌ی دادسرا و دادگاه انجام می‌شود.

در این مرحله دادیار و بازپرس با انجامِ تحقیقاتِ اولیه، جمع‌آوریِ دلایل و رسیدگی مقدماتی به آن‌ها تشخیص می‌دهند که؛

1. آیا جرمی اتفاق افتاده؟
2. آیا شخص قابل تعقیب و مجازات است؟

در هر صورت، تصمیم ایشان طی قرارهایی مانند تعلیقِ تعقیب، موقوفی تعقیب و یا جلب به دادرسی و از طریقِ ابلاغیه الکترونیکی به اطلاعِ اشخاصِ درگیر در پرونده می‌رسد.

لذا بسیار مهم است که فوراً وارد حسابِ کاربریِ خود در سامانه ابلاغ شده و با توجه به قرارِ صادر شده، برای ادامه‌ی فرایندِ دادرسی آماده یا از خبرِ خوشِ تمام شدنش خوشحال شوید.

4. پرونده به شماره… ردیف فرعی… به شعبه… جهت رسیدگی ارجاع شد.

در پرونده‌های حقوقی و کیفری، بعد از مراحلِ مقدماتی، پرونده به شعبه‌ی رسیدگی ارسال می‌شود.

قاضی با بررسی دلایل و شنیدنِ اظهاراتِ طرفین به صورت کتبی یا شفاهی و طی جلسه‌ای که می‌تواند حضوری یا غیابی باشد، در مورد پرونده حکم صادر کند.

این ابلاغیه بسیار مهم است زیرا در آن عنوانِ شکایت یا دعوا مشخص شده و شاید آخرین فرصتِ شما برای دفاع از حقوقتان باشد چون غیبت شما در جلسه رسیدگی مانع از صدور حکم نمی‌باشد.

توجه داشته باشید که زمان جلسه رسیدگی طی این ابلاغیه اعلام نمی‌شود. پس در سریع‌ترین زمانِ ممکن ابلاغیه الکترونیکی را مشاهده و با وکیل خود مشورت کنید تا در مسیرِ سختِ دادرسی در کنارتان باشد.

5. شکواییه/دادخواست … به شماره … به دلیلِ … برگشت داده شد.

دادگاه‌ها تنها در شرایطی می‌توانند اقدام به رسیدگی کنند که؛

1. شرایط شکلی دادخواست رعایت شده باشد
2. صلاحیت داشته باشند

پرداختن به شرایط شکلی دادخواست و مبحث صلاحیت دادگاه‌ها بحث پیچیده‌ای است که در این نوشته قصد پرداختن به آن را نداریم اما هرگاه که چنین پیامکی دریافت کردید بدانید که دادخواست یا شکواییه شما به دلیلی که در پیامک و متن ابلاغیه الکترونیکی قید شده قابل رسیدگی نیست.

در این مرحله ممکن است نیاز به رفع نقص یا طرح دعوا در مرجع صالح باشد. مسائل مربوط به صلاحیت‌ها بعضا تا جایی پیچیده می‌شود که بین قضات و دادگاه‌ها نیز اختلاف‌نظر ایجاد می‌کند پس برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه حتما با وکیلِ خود مشورت کنید.

6. نسبت به شماره پرونده… ردیف فرعی… شعبه… رأی صادر شد.

پس از ارجاعِ پرونده به شعبه و تعیینِ زمانِ رسیدگی، جلسه دادگاه ممکن است به صورت حضوری یا غیابی تشکیل شده و قاضی اقدام به صدور رای نماید.

در این مرحله رایِ صادره از طریقِ ابلاغیه الکترونیکی به اطلاعِ شما می‌رسد.

امیدواریم پس از دریافتِ این پیامک شاهدِ رایِ دلخواه‌تان باشید اما اگر چنین نشد باید بدانید که دنیا به آخر نرسیده و ممکن است همچنان راهِ واخواهی، تجدیدنظر یا فرجام‌خواهی برایتان باز باشد.

حتما توجه داشته باشید که فرصت اعتراض به رای صادر شده محدود است و در زمانِ کم، هر روز و ساعت می‌تواند بسیار با ارزش باشد.

پس وقت را تلف نکنید و در اولین فرصت به فکر برگرداندنِ ورق به نفع خودتان باشید.

لازم به ذکر است که مراحل نگارش و بارگذاری متن رای در سامانه ابلاغ ممکن است بیش از یک هفته به طول بیانجامد، پس دریافت این پیامک به این معنی نیست که رای فورا برای شما قابل رویت است.

7. پرونده شما به شماره … به شعبه … تجدیدنظر ارجاع شد. در صورت نیاز به حضور ابلاغ خواهد شد.

این پیامک زمانی برای شما ارسال می‌شود که شما نسبت به رای صادره در دادگاه بدوی درخواست تجدیدنظر نموده باشید و پرونده جهت رسیدگی به دادگاه بالاتر ارجاع شده باشد.

با توجه به اینکه رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر اصولا بدونِ حضور طرفین انجام می‌شود، این پیامک به شما می‌گوید در صورتی که دادگاه نیاز به حضورِ شما را تشخیص دهد آن را از طریقِ ابلاغیه‌ی دیگری که در حساب کاربری شما در سامانه ابلاغِ سایت عدل‌ایران قرار خواهد گرفت، به شما اطلاع خواهد داد.

8. پرونده شماره … با ردیف فرعی… از طرف شعبه… تجدید نظر رای صادر شد.

در صورتی که از رای صادر شده در مرحله بدوی درخواست تجدیدنظر نموده باشید، پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال می‌شود.

رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر معمولا بدون حضورِ طرفین است و قاضی تجدیدنظر رای را نقض یا تایید می‌کند.

پس از دریافت این پیامک و جهت دیدنِ نتیجه تجدیدنظرخواهی، به ابلاغیه‌ الکترونیکی خود در سامانه ابلاغِ سایتِ عدل‌ایران مراجعه کنید.

9. شماره پرونده… به شماره بایگانی… به شعبه…اجرای کیفری/مدنی… واصل شد.

این پیامک به شما می‌گوید که رای صادر شده در دادگاه قطعی گشته و حالا زمانِ اجرای آن رسیده است.

رای صادر شده ممکن است، زندان، شلاق، جزای نقدی یا مجازات‌های دیگر باشد.

هر مجازات روش اجرای مخصوص به خود را دارد. لازم به ذکر است که در بعضی مواقع شخص نمی‌تواند مجازاتِ مربوطه را تحمل کند و باید این مسئله را به اطلاعِ مجری احکام برساند تا از ظرفیت‌های قانونیِ پیش‌بینی شده در موارد خاص برای او استفاده شود.

10. اظهارنامه با شماره رهگیری … و شماره اظهارنامه … ثبت و برای مخاطب ارسال شد.

اظهارنامه، برگه‌ای است که از سوی قوه قضاییه چاپ می‌شود.

اشخاص می‌توانند پیش از طرح دعوا در مراجع قضایی خواسته‌ی خود را از طریقِ اظهارنامه به اطلاع طرف مقابل برسانند تا شاید بدون نیاز به طرح دعوا مشکل‌شان حل شود.

اظهارنامه الکترونیکی از طریق سایت عدل‌ایران ثبت و در حسابِ کاربریِ مخاطب قرار می‌گیرد.

این پیامک طی شدنِ موفقیت‌آمیزِ این فرایند را به شما اطلاع می‌دهد و شماره‌های لازم برای پیگیری‌های بعدی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

در صورت نیاز به حضور ابلاغ خواهد شد یعنی چه؟

در همه مراحل رسیدگی نیازی به حضور طرفین دعوا یا وکلای آنان نیست.

در بعضی از مراحل مانند رسیدگی تجدیدنظر یا فرجامی هم اصولا رسیدگی بدون حضور طرفین انجام می‌شود. اما گاهی بازپرس یا دادرس حضور یکی از طرفین یا هر دو طرف دعوا را لازم می‌دانند و طی ابلاغیه‌ای از او دعوت به عمل می‌آورند.

پس در صورتی که در انتهای پیامک ارسالی قیدِ «در صورت نیاز به حضور ابلاغ خواهد شد» ذکر شده بود، بدانید که فعلا نیازی به حضور شما نیست اما حتما حواس‌تان به ابلاغیه‌های الکترونیکی که برای شما ارسال می‌شود باشد که در صورت نیاز فرصت حضور در دادگاه را از دست ندهید.

تهیه و تنظیم: سروش قادری