کلاهبرداری اینترنتی

یکی از شیوه‌های کسب سود در طول تاریخ، کلاهبرداری بوده است که در قدیم به صورت سنتی و ابتدایی صورت می‌گرفت، ولی با گذشت زمان، روز به روز شیوه ارتکاب این جرم پیشرفته‌تر شده است، به طوری که با دانش و فناوری امروزی آمیخته شده و به سختی قابل کشف و پیشگیری است.

یکی از انواع رایج کلاهبرداری در سراسر جهان، کلاهبرداری رایانه‌ای است که معمولا از سوی افرادی با بهره‌ی هوشی بالا ارتكاب می‌یابد، غالبا جزء جرایم یقه سفیدان محسوب شده و این مسئله، مال باختگان و مقامات قضایی دادسرا را در اثبات وقوع جرم و انتساب آن به مرتکب دچار مشكل مضاعف می‌نماید.

همچنین بخوانید: 10 اقدامی که باید بعد از هک حساب بانکی انجام دهید.

به دلیل اهمیت این جرم و با توجه به گسترش آن و افزایش تعداد قربانیان، در این مقاله به بررسی جرم کلاهبرداری اینترنتی، پیشگیری از آن و نحوه‌ی طرح دعوا و رسیدگی به این جرم پرداختیم. 

تعریف کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی عبارت است از هرگونه وارد کردن، تغيير دادن، حذف کردن یا متوقف کردن داده‌ها یا برنامه‌های رایانه‌ای یا دیگر مداخلات در پردازش داده‌های رایانه‌ای که به طور ارادی و با قصد انتقال غيرقانونی وجوه یا هر چيز با ارزش دیگری برای خود یا شخص دیگر صورت گرفته و بر نتيجه‌ی پردازش اثر گذارد و به این طریق موج ایجاد زیان اقتصادی یا تصرف مال دیگری شود.

ارکان کلاهبرداری اینترنتی

1- رکن قانونی

در حال حاضر رکن قانونی جرم کلاهبرداری سنتی را ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری تشکیل داده است. این ماده شامل همه انواع کلاهبرداری سنتی اعم از ساده و مشدد می‌شود.  در حالی که رکن قانونی کلاهبرداری اینترنتی را ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای تشکیل داده است. البته اولین مستند قانونی جرم کلاهبرداری رایانه‌ای را می‌توان ماده 67 قانون تجارت الکترونیک دانست. 

مطابق ماده 67 قانون تجارت الکترونیک، هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی، سو استفاده یا استفاده غیر مجاز داده پیام، برنامه‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف داده پیام، برنامه‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای و غیره دیگری را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگران وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگری را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه، محکوم می‌شود. 

دومین مستند قانونی معتبر و قابل اجرا برای کلاهبرداری اینترنتی، ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای است که مقرر می‌دارد:

هرکس به طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از پنجاه میلیون (50/000/000) ریال تا دویست و پنجاه میلیون (250/000/000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

در خصوص اینکه هم اکنون کدام یک از این مواد و مجازات‌ها در خصوص کلاهبرداری رایانه‌ای اعمال می‌شود باید گفت ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای به صورت صحیح‌تر و کامل‌تر توانسته است کلاهبرداری رایانه‌ای را بیان کند و علاوه بر آن با توجه به ماده 56 قانون جرایم رایانه‌ای که قوانین ومقررات مغایر با این قانون را ملغی نموده است، به نظر می‌رسد ماده 67 قانون تجارت الکترونیک نسخ ضمنی شده است.

2- رکن مادی

بطور کلی، برای اینکه کلاهبرداری رایانه‌ای واقع شود، احراز شرایط زیر لازم است:

1. مرتکب باید متوسل به وسایل متقلبانه شود و همچنین سوءاستفاده هم برای تحقق این جرم لازم است؛ سوء استفاده را در این جرم می‌توان شامل وارد کردن، تغییر دادن یا ایجاد وقفه در داده‌ها یا برنامه‌های رایانه‌ای، مداخله در پردازش داده‌ها و مانند این‌ها دانست؛
2. اغفال شدن و فریب خوردن قربانی که مستلزم عدم آگاهی وی نسبت به متقلبانه بودن وسایل مورد استفاده مجرم می‌باشد؛
3. موضوع این جرم باید تحصیل وجوه، اموال، منفعت یا امتیاز اقتصادی متعلق به دیگری باشد؛
4. برای تحقق این جرم اضرار اقتصادی یا مالی به دیگری ضروری است، در نتیجه اقدامات غیر مجاز ارتکاب توسط مرتکب باید به زیان قربانی جرم باشد؛
5. بستر ارتکاب جرم کلاهبرداری رایانه‌ای، فضای سایبر باشد و در نتیجه رفتارهای فیزیکی در این جرم وهمچنین تحصیل مال یا منفعت باید در فضای سایبر رخ دهد.

کلاهبرداری رایانه‌ای از جمله جرایم مرکب است که از دو جزء کاملا مجزا تشکیل شده است :

الف: انجام اعمال فیزیکی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده یا مختل کردن سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به صورت غیر مجاز انجام شوند: 

1. ورود: شامل وارد کردن داده‌ها و اطلاعات در کامپیوتر است و اعم از ورود داده‌های صحیح و داده‌های غلط می‌باشد که باعث می‌شود  فرد از امکانات این فناوری استفاده کرده و برای خود یا دیگری اموالی را تحصیل کند. مثلا اطلاعات را وارد  می‌کند با این مضمون که وی در حسابش این مقدار پول دارد در نتیجه بانک برای وی این مبلغ را منظور می‌کند.
2. تغییر: شامل اصلاح، تغییرات جزیی و کلی داده‌ها به طور غیر مجاز می‌باشد که با کمک آن مال وجه یا خدمات مالی تحصیل می‌شود. به عبارتی چنانچه جعل رایانه‌ای مصداق سوء استفاده قرار گیرد و در نتیجه تغییر مزبور مال، وجه یا امتیازات و خدمات مالی تحصیل گردد، جرم محقق می‌شود. مانند تغییر عنوان شرکت یا موسسه مالی یا بانک وقتی منتهی به این شود که مشتریان موسسات مزبور وجوه قابل پرداخت خود را به حساب شخص تغییر دهنده اطلاعات واریز نمایند.
3. محو: محو داده‌ها و اطلاعات رایانه‌ای مخابراتی شامل از بین بردن و حذف داده‌هاست و در صورتی که از محو نتایج مالی حاصل شود، می‌تواند از مصادیق کلاهبرداری رایانه‌ای تلقی شود. مثلا شخصی با نفوذ غیر مجاز به سیستم رایانه‌ای یک بانک یا موسسه‌ای که از آنجا وام گرفته و در واقع بدهکار بانک یا موسسه باشد اطلاعات مربوط به بدهکار بودن خود را محو کند و یا اینکه بدهی خود را کمتر کند. در اینجا شخص مرتکب کلاهبرداری رایانه‌ای از طریق محو داده‌ها شده است.
4. توقف: توقف داده‌ها و اطلاعات رایانه‌ای یعنی ایجاد وقفه در فرآیند تبادل داده‌ها و اطلاعات. به عبارت دیگر توقف شامل نگه داشتن و اختفای داده‌هاست که موجب می‌شود عمل پردازش به طور همزمان انجام نشود و ممکن است موقتی یا دائمی باشد. 
5. مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه‌ای : شامل هرگونه عمل دیگر همچون سوء استفاده از سخت افزار، اعمال مانع از کار چاپگر و اعمال موثر بر رکورد (ضبط کردن ) می‌شود. در صورتی که این عمل منجر به تحصیل مال یا وجه یا منفعت یا امتیاز یا خدمات مالی شود کلاهبرداری رایانه‌ای تحقق می‌یابد.

باید توجه داشت علاوه بر موارد مذکور قانون گذار از عبارت “از قبیل” استفاده کرده که این معناست که مصادیق ذکر شده در این ماده حصری نیست و به هر شکلی که شخص از سیستم رایانه‌ای استفاده کرده و مالی را تحصیل کند کلاهبرداری رایانه‌ای اتفاق می‌افتد. همچنین باید اشاره کرد عنصر مادی کلاهبرداری رایانه‌ای باید به شکل مثبت باشد و ترک فعل حتی اگر موجب اغفال طرف مقابل و ورود ضرر به او شود، نمی‌تواند عنصر مادی این جرم را تشکیل دهد. به عبارت دیگر برای تحقق جرم کلاهبرداری رایانه‌ای نیاز به ارتکاب عملیات و اقداماتی است که نمود خارجی داشته باشند، در نتیجه این اقدامات باید با عوارض بیرونی و تظاهری و به صورت نمایشی و متقلبانه نمود پیدا کنند که موجب تحقق جرم کلاهبرداری شود.

ب: تحصیل وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری:

جرم کلاهبرداری رایانه‌ای از جمله جرایم مقید به نتیجه است که نتیجه مجرمانه در این جرم عبارت از تحصیل وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیاز مالی برای خود یا دیگری می‌باشد. در کلاهبرداری رایانه‌ای همانند کلاهبرداری سنتی، بردن مال دیگری شرط است با این تفاوت که تحصیل مال در کلاهبرداری رایانه‌ای می‌تواند هم به شکل اعتباری و هم به شکل فیزیکی تحقق یابد. نکته‌ای که در این بخش قابل ذکر است اینکه به دست آوردن مال دیگری باید در اثر دخل و تصرف‌هایی باشد که در سیستم رایانه‌ای انجام می‌شود. به عبارتی باید بین اعمال متقلبانه و بردن مال دیگری رابطه علیت وجود داشته باشد. بنابراین اگر مرتکب عملیات متقلبنه‌اش را انجام دهد منتها نتواند مالی را تحصیل کند ولی مال از راه دیگری به حساب بانکی مرتکب وارد شود، نمی‌توان مرتکب را به اتهام کلاهبرداری رایانه‌ای محکوم کرد. همچنین اگر مرتکب با نفوذ به سیستم حساب بانکی شخصی به قصد ایجاد ضرر به او موجودی وی را فقط کم کند مرتکب را با توجه به اینکه برای خود یا دیگری مالی را تحصیل نکرده است نمی توان کلاهبردار دانست.

3- رکن روانی

کلاهبرداری رایانه‌ای همانند کلاهبرداری سنتی از زمره جرایم عمدی است که متضمن وجود سوء نیت عام و سوء نیت خاص است.

سوء نیت عام عبارت از عمد در سوء استفاده و یا استفاده غیر مجاز داده پیام‌ها، برنامه‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای و وسایل ارتباط از راه دور است که ممکن است با ارتکاب افعالی نظیر ورود، تغییر و محو دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم‌های پردازش خودکار و مانند آن شود.

بنابراین مرتکب باید افعالی نظیر ورود، محو، توقف داده پیام را از روی اراده و نه بی‌احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی انجام داده باشد. ثانیأ بداند که عملش سوء استفاده یا استفاده غیر مجاز است.

یعنی اگر شخصی چنین تلقی کرده که عملش مبنی بر محو یک داده پیام مجاز بوده است، با فرض آگاهی او از جرم بودن کلاهبرداری رایانه‌ای، او فاقد سوء نیت عام تشخیص داده می‌شود. 

به عنوان مثال اگر شخص الف به ب که یک متخصص امور امنیتی است مراجعه کند و خود را متصدی تامین امنیت سیستم یک شرکت معرفی و از او تقاضا کند به منظور محک زدن وضعیت امنیتی سیستم یک سناریوی کلاهبرداری رایانه‌ای را اجرا و مبالغی از حساب شرکت به شماره حسابی که او می‌دهد واریز نماید و فرد ب نیز با اطمینان به گفته‌های او به این امر اقدام نماید اما پس از موفقیت عملیات مشخص گردد که مدارک ارائه شده الف جعلی بوده است ب فاقد سوء نیت تلقی می‌شود.

سوء نیت خاص نیز عبارت است از قصد تحصیل وجوه، اموال یا امتیازات مالی یا بردن اموال دیگران.

بنابراین صرف قصد متضرر نمودن یک شخص بدون اینکه قصد داشته باشد مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند مثلا قصد مرتکب، ورشکسته نمودن یک شخص در جهت انتقام شخصی و این موارد باشد، کافی برای تحقق سوء نیت خاص و کلاهبرداری رایانه‌ای نمی‌باشد.

همچنین بخوانید: کلاهبرداری به روش پامپ و دامپ

نحوه‌ی طرح دعوا و رسیدگی به کلاهبرداری اینترنتی

برای شکایت و طرح دعوا در صورت وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی دو روش کلی وجود دارد: 

1-3- مراجعه به دفتر خدمات قضایی و تنظیم شکایت: در صورت وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی شاکیان و افراد متضرر می‌توانند با تنظیم شکایت همراه با دلایل و مستندات برای احقاق حق خود اقدام نمایند.

در این حالت اگر شاکی به شخص خاصی مشکوک باشد پرونده برای بررسی به دادسرا ارجاع داده می‌شود اما در بیشتر پرونده‌ها شاکی با شخص خاصی مشکوک نبوده و اطلاع ندارد شخص کلاهبردار چه کسی است که در این صورت پرونده برای بررسی بیشتر به پلیس فتا تحویل داده می‌شود.

2-3- مراجعه به سایت پلیس فتا و اعلام شکایت: در این روش با مراجعه به سایت پلیس فتا بخش ارتباطات مردمی یا مرکز فوریت‌ها سایبری پلیس فتا می‌توانید شکایت خود را مطرح کنید تا پلیس فتا با شما تماس گرفته و موضوع شکایت را بررسی کند.

همچنین بخوانید: چگونه شکایت خود را در پلیس فتای مشهد ثبت کنیم؟

ریاست پلیس فتا هر پرونده را با توجه به موضوع آن به دایره دارای صلاحیت ارجاع می‌دهد. در صورتی که پرونده، کلاهبرداری در فضای مجازی باشد به دایره اقتصادی، پولشویی و.. ارجاع داده می‌شود.

همچنین افسر تحقیق با توجه به مستندات موجود و ارائه شده توسط شاکی در فضای مجازی اعم از سایت، و تمامی شبکه‌های مجازی مانند تلگرام، اینستاگرام و.. همچنین خود موبایل، تبلت و سیستم‌های رایانه‌ای، تحقیق به عمل می‌آورد و در گزارش ارسالی به دادسرا تمامی موارد را اعلام می‌کند.

پلیس فتا پس از اتمام تحقیقات در مدت مشخص شده توسط دادسرا، پرونده را به دادسرا ارجاع می‌دهد و پس از آن پرونده با توجه به تشخیص معاونت محترم دادسرا، به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی فرستاده می‌شود. در صورت کافی بودن دلایل قرار مجرمیت صادر می‌شود و اگر قرار مجرمیت تایید شود، متعاقب آن کیفرخواست صادر خواهد شد. 

با صدور قرار صادره از سوی بازپرس و یا دادیار، پرونده جهت بررسی نزد دادستان ارجاع می‌شود تا وی نیز نظر خود را اعلام کند. اگر قرار صادره، قرار مجرمیت باشد و کیفرخواست صادر شده باشد، پرونده از دادسرا به دادگاه صالح ارسال می‌شود.

پس از ارجاع پرونده به دادگاه و ورود به ماهیت دعوا، اگر جرم برای دادگاه محرز باشد منجر به صدور محکومیت علیه کلاهبردار اینترنتی می‌شود.

برای مطالعه‌ی بیشتر رجوع کنید به مقاله‌ی: نحوه شکایت از کلاهبردار اینترنتی

چگونه از کلاهبرداری اینترنتی پیشگیری کنیم؟

برای جلوگیری از اینکه در فضای مجازی از ما کلاهبرداری نشود، راه‌های زیادی وجود دارد. مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه در این خصوص موارد زیر می‌باشد:

1. مراقب پیام‌ها و ایمیل‌هایی باشید که از شما اطلاعات شخصی می‌خواهند. بسیار بعید است که بانک شما چنین اطلاعاتی را توسط پیام یا ایمیل از شما بخواهد. اگر تردید دارید با بانک تماس بگیرید تا موضوع را بررسی کنند؛
2. در ایمیلی که از شما اطلاعات شخصی می‌خواهد، فرم مربوطه را پر نکنید. چنین اطلاعاتی را تنها با استفاده از یک سایت ایمن وارد کنید. بررسی کنید که آدرس اینترنتی با  https:// شروع می‌شود یا به طور معمول با  https:// به دنبال علامت قفل در بالا پایین و سمت چپ مرورگر وب باشید و روی آن دو کلیک )دابل کلیک( کنید تا اعتبار گواهی دیجیتال را بررسی کنید؛
3. هر مورد مشکوکی را فوراً به بانک گزارش دهید؛
4. هرگز از لینک‌های داخل ایمیل برای بارگذاری یک صفحه وب استفاده نکنید. در عوض، آدرس اینترنتی را در مرورگر تایپ کنید؛
5. کنترل کنید که آیا آنتی ویروس شما سایت‌های فیشینگ را مسدود می‌کند یا نه و آیا نوار ابزاری را نصب می‌کند که هنگام حملات شناخته شده فیشینگ، هشدار بدهد. (توضیح اینکه فیشینگ عبارت است از تلاش برای به دست آوردن اطلاعاتی مانند رمز عبور، شناسه عبور و جزئیات کارت اعتباری با جا زدن خود به عنوان یک منبع قابل اعتماد)؛
6. به طور منظم حساب‌های بانکی خود شامل کارت‌های اعتباری، لیست گردش مالی حساب بانکی و غیره را کنترل کنید تا مطمئن شوید تراکنش‌های انجام شده قانونی و درست هستند. در صورت ممکن، پیامک بانکی خود را فعال کنید تا در صورتی که از حساب شما وجهی برداشته شد فورا آگاه شوید؛
7. حتما بر روی سیستم خود آنتی ویروس نصب نمایید، ویروس‌ها و کرم‌های اینترنتی هنگامی که وارد رایانه می‌شوند سیستم امنیتی را از کار می‌اندازند و اقدام به دادن اطلاعات شخص دریافت‌کننده به شخص فرستنده ویروس می‌نمایند که از طریق آنتی ویروس‌ها و ضد کرم‌های اینترنتی که به روز شده‌اند می‌توان از ورود آن‌ها و سرقت داده‌ها جلوگیری کرد؛
8. برای تشخیص اینکه شخص مقابل کلاهبردار است یا خیر مراحلی وجود دارد ازجمله اینکه:
   1. طرح آن‌ها در ابتدای کار فوق العاده جذاب به نظر می‌‌رسد: مثلا می‌گویند شما برندة جایزه‌ای فوق العاده از یک مسابقه شده‌اید، البته شما هیچگاه در آن مسابقه شرکت نکرده‌اید. یا به شما پیشنهاد می‌دهند در یک موقعیت که در تمام زندگیتان فقط یک بار تکرار می‌شود و یک شانس فوق العاده برای شما ایجاد می‌نماید، شرکت نمایید. یا با فرستادن لینکی به شما مژده می‌دهند که با وارد شدن به آن لینک برنده‌ی جایزه یا مبلغی پول خواهید شد؛
   2. برای دریافت جایزه از شما می‌خواهند مبلغی را برای مواردی مانند هزینه‌ی ارسال جایزه، پرداخت مالیات، بیمه یا دیگر هزینه‌ها پرداخت نمایید. سپس تماس‌گیرنده یک لینک برای دریافت مبلغ از شما می‌فرستد تا با کلیک روی آن لینک و ارائه‌ی اطلاعات کارتی خود، یا نصب اپلیکیشن مورد نظر آن‌ها مورد حمله‌ی هک قرار گرفته و با داشتن اطلاعات وارد شده به تلفن شما، مانند پیامک رمز دوم، اقدام به کلاهبرداری نمایند؛
   3. در تمام موارد، کلاهبرداران از شما می‌خواهند اطلاعات کاملا شخصی و محرمانه‌ی مالی خود را در اختیارشان قرار دهید. در واقع تماس‌گیرنده یا ارسال کننده‌ی لینک یا پیام از شما می‌خواهد تمام اطلاعات حساب بانکی و یا تمام اطلاعات کارت اعتباری خود را به آنها بدهید. باید بدانید که سیستم‌های تجاری مطمئن و قانونی، هیچگاه نیاز به جزئیات حساب مالی شما ندارند و حتی اگر قرار باشد پولی یا جایزه‌ای را به شما بدهند، نیاز به رمز عبور کارت شما را ندارند. دادن شماره حساب یا شماره کارت برای این منظور کفایت می‌کند.

نمونه رای دادگاه تجدیدنظر در خصوص کلاهبرداری اینترنتی

انتقال وجه از حساب دیگری به حساب خود

شماره دادنامه قطعی :

9209970270100119

تاریخ دادنامه قطعی :

18/02/1392

رای دادگاه تجدید نظر استان

تجدیدنظرخواهی آقای م.ص. از دادنامه شماره 1103 مورخ 18/11/91 شعبه 1039 دادگاه عمومی جزایی تهران که به موجب آن به اتهام استفاده غیرمجاز از سامانه رایانه‌ای و بردن مال غیر (آقای الف.ف.) از این طریق به پرداخت مبلغ یکصد میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده وارد و موجه نمی‌باشد زیرا با توجه به شکایت شاکی و پرینت حساب وی و اینکه حسب محتویات پرونده محرز است که تجدیدنظرخواه با استفاده از آی‌پی که به نام خانم الف.ع. درست نموده مبادرت به برداشت از حساب شاکی نموده است، لذا دادنامه تجدیدنظرخواسته از حیث احراز مجرمیت و انطباق عمل ارتکابی با قانون و تعیین مجازات بدون اشکال می‌باشد و ضمن رد اعتراض به استناد بند الف ماده 257 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می‌نماید. این رأی قطعی است.

رئیس شعبه 56 دادگاه تجدیدنظر استان تهران ـ مستشار دادگاه

اهوارکی ـ رمضانی

همچنین بخوانید: چگونه شکواییه ثبت کنیم؟

مشاوره با وکیل کلاهبرداری

در آخر باید اضافه کرد تكنولوژی تغييرات شگرفی در زندگی انسان‌ها به وجود آورده است که متأسفانه یكی از این تغييرات، پیشرفته‌تر شدن کلاهبرداری است. لطمه‌های اقتصادی و بسياری دیگر از آسیب‌های اجتماعی از جمله ضررهای کلاهبرداری رایانه‌ای در زندگی انسان‌ها بوده است. کلاهبرداران اینترنتی با سوءاستفاده و یا استفاده‌ی غير مجاز از داده‌ پيام‌ها، برنامه‌ها و سيستم‌های رایانه‌ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتكاب افعالی مانند: ورود، محو، توقف داده پيام‌ها، مداخله در عملكرد برنامه یا سيستم رایانه‌ای و غيره، دیگران را فریب می‌دهند و یا سبب گمراهی سيستم‌های پردازش رایانه شده و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کرده و به قربانیان ضرر وارد می‌کنند. به همین خاطر بسیار مهم است تا مخاطبان با این جرم و برخی از شیوه‌های ارتکاب آن و همچنین روش طرح شکایت و مراحل آن آشنا شوند، امری که هدف این مقاله بوده است. با این حال توصیه می‌شود در صورتی که مبالغی که مالباخته‌ی جرم کلاهبرداری اینترنتی از دست داده زیاد است، حتما موضوع را از طریق وکیل متخصص در این حوزه پیگیری نماید. 

سوالات متداول

نویسنده: زهرا داودی