برای رسیدگی به هر جرمی مراحلی وجود دارد که شخص شکایت‌‌کننده باید ضمن آگاهی از این مراحل اقداماتی انجام دهد تا امکان رسیدگی به جرم و اعمال مجازات مجرم فراهم شود. نخستین مرحله این فرآیند، تنظیم شکایتنامه است که بسیار حائز اهیمت بوده بطوری که اگر صحیح تنظیم نشود مشکلاتی برای شاکی ایجاد مینماید. به عبارت بهتر خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می‌‌رود دیوار کج. به همین علت، در این مقاله سعی شده که به نحوه تنظیم شکایتنامه پرداخته شود تا خوانندگان محترم با شیوه صحیح نوشتن آن آشنا گردند.
چگونه شکایتنامه بنویسیم؟
اولین اقدام شاکی برای اعلام جرم و تظلم‌خواهی تنظیم شکایتنامه است چراکه مطابق ماده 64 قانون آیین دادرسی کیفری یکی از جهات قانونی برای شروع تعقیب، شکایت شاکی یا مدعی خصوصی میباشد. .
بنابراین تا شاکی خصوصی شکواییه تنظیم ننماید رسیدگی به جرم آغاز نمی‌‌شود. البته در صورتی که جرم جنبه‌ی عمومی داشته باشد اقامه دعوا و تعقیب متهم از وظایف دادستان است. بنابراین، با توجه به الزامی بودن طرح شکایت شاکی در جرایم دارای جنبه‌ی خصوصی و آثاری که شكايت‌‌نامه دارد، در ادامه‌ی مطلب نحوه تنظیم شکواییه آورده شده است.
چگونه شکواییه تنظیم کنیم؟
شکواییه فرم مخصوصی است که از سوی قوه قضاییه تنظیم شده و شاکی باید بوسیله‌ی آن شکایت کیفری خود را طرح نماید.
به تکلیف ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری شاکی یا مدعی خصوصی می‌تواند شخصا یا توسط وکیل شکایت کند. در شکواییه موارد زیر قید میشود:
- نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی ایمیل، شماره تلفن ثابت و همراه و کد پستی شاکی؛
- موضوع شکایت (عنوان طرح دعوا مثلا سرقت، توهین و..)، تاریخ و محل وقوع جرم؛
- ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه‌ی وی؛
- ادله وقوع جرم؛
- مشخصات و نشانی متشکی‌عنه (شخصی که از او شکایت میشود) یا مظنون در صورت امکان.
نکات مهم در تنظیم شکواییه
موضوع شکایت باید کوتاه و شفاف باشد. البته در صورتی که شخص عنوانی برای شکایت انتخاب نماید مرجع رسیدگی ملزم به تبعیت از این عنوان نمی‌باشد و خود می‌تواند هنگام رسیدگی، عنوان مجرمانه را غیر از عنوانی که شاکی مشخص نموده تعیین نماید.
مطالبه ضرر و زیان وارده از جرم ضروری نمی‌باشد و شاکی می‌تواند تنها تقاضای مجازات متهم را داشته باشد. در صورت فراموش کردن مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم در شکواییه شخص می‌تواند ضرر و زیان را بعدها به موجب دادخواست حقوقی مطرح نماید.
در صورتی که یکی از ادله‌ی وقوع جرم شهادت شهود است، در شکواییه باید اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان قید گردد.
در صورتی که شاکی داری وکیل است مشخصات وکیل باید در شکواییه آورده شود.
در حال حاضر نخستین مرحله برای ثبت شکایت کیفری مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و پر کردن شکواییه بصورت الکترونیکی است که پس از تکمیل از طریق دفاتر خدمات قضایی برای دادسرا یا دادگاه صالح ارسال میگردد. البته در موارد اضطراری ابتدا باید پلیس تماس گرفته شود تا اقدامات اولیه و تنظیم صورت جلسه انجام گیرد.
همچنین بخوانید: آدرس دادسرای جرایم رایانه‌ای مشهد
برای ثبت شکایت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، متقاضی پس از انتخاب دفتر خدمات قضایی با ارائه مدارک و منضمات مورد نیاز، شکواییه خود را مطرح می‌نمایند. متصدی دفتر، مدارک و اطلاعات مربوط را از شخص دریافت نموده و اقدام به تکمیل اطلاعات شاکی، متشکی‌عنه، وکیل/ نماینده (درصورت وجود) و موضوع شکواییه نموده، سپس دلایل و منضمات را ثبت مینماید.
پس از وارد نمودن تمامی اطلاعات فوق‌الذکر و محاسبه هزینه دادرسی متصدی دفتر از شکواییه نهایی شده، چاپ تهیه نموده و به تأیید شخص می‌رساند و پس از پرداخت هزینه دادرسی به مرجع صالح جهت رسیدگی ارسال مینماید.
نگهداری کد رهگیریای که پس از تنظیم و ثبت شکواییه به متقاضی داده میشود، جهت پیگیری شکواییه ضروری میباشد.
در متن شکواییه شاکی می‌باید شرح مختصری از نحوه وقوع جرم داده، سپس با استناد به مواد قانونی از مرجع ذیصلاح خواسته‌‌ی خود را مطالبه نماید؛
پس از ثبت شکواییه و بررسی در صورت صدور قرار مجرمیت در دادسرا، شکواییه برای رسیدگی به دادگاه ارجاع داده میشود.
تنظیم و ثبت شکواییه بصورت غیرحضوری
تنظیم و ثبت شکواییه بصورت غیرحضوری (آنلاین) در حال حاضر تنها برای شکایت جرم سرقت امکان‌پذیر میباشد و در صورت شکایت از سایر جرایم شخص باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. در صورت فراهم شدن امکان تنظیم شکواییه بصورت آنلاین برای سایر جرایم در سامانه عدل ایران، مراحل به همین صورت که در ادامه آورده میشود است.
مراحل تنظیم و ثبت شکواییه بصورت غیرحضوری بصورت زیر میباشد:
- ابتدا کاربر باید به سامانه www.adliran.ir وارد شود؛
- پس از ورود به سامانه، از قسمت خدمات ویژه که در سمت راست سامانه قرار دارد، گزینهی “خدمات قضایی من” را انتخاب نماید.
- در این قسمت، باید نام کاربری و رمز ثنای خود را وارد نماید. در صورتی که کاربر دارای حساب کاربری نباشد باید بصورت اینترنتی یا با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ثبت‌نام در سامانه ثنای قوه قضاییه نماید.
- پس از وارد شدن به سامانه، گزینه ثبت شکواییه سرقت را انتخاب نماید.
- در این مرحله گزینهی اول که در سمت راست قرار دارد یعنی گزینهی ثبت و اصلاح شکواییه را انتخاب نموه و سپس گزینه شخصا اقدام به ثبت شکایت می‌نمایم را تیک بزند.
- در این قسمت اسم و مشخصات کاربر بصورت پیشفرض به عنوان شاکی وجود دارد. در صورتی که شخص یا اشخاص دیگری به عنوان شاکی وجود دارند باید در قسمت پایین صفحه گزینهی افزودن را انتخاب نماید در غیر این صورت باید به مرحله‌ی بعد برود.
- در مرحله‌ی بعد باید مشخصات شخصی که کاربر از او شکایت دارد را وارد نماید. در این مرحله فقط پر کردن قسمت‌های ستارهدار (*) ضروری است. در صورتی که هیچگونه اطلاعاتی از این شخص در دسترس کاربر نیست، باید گزینهی شخص ناشناس را انتخاب نماید.
- در این مرحله، باید موضوع شکایت معین گردد. از آنجایی که در حال حاضر ثبت اینترنتی شکایت در سامانه صرفا برای جرم سرقت پیش‌بینی شده است، نوع جرم بطور پیشفرض سرقت است. سپس تاریخ و محل وقوع جرم مشخص گردد. در صورتی که این اطلاعات در دسترس کاربر قرار ندارد، باید گزینهی نمی‌توانم تاریخ وقوع جرم را تعیین نمایم و نمی‌توانم محل وقوع جرم را تعیین کنم استفاده کند.
- مرحله‌ی بعد، مرحله‌ی تحقیقات و اقدامات مورد تقاضا میباشد که کاربر باید اطلاعات مورد نیاز را وارد نماید. البته الزامی به تیک زدن تمامی گزینه‌ها وجود ندارد.
- در این مرحله، کاربر باید شکواییه‌ی خود را شرح داده و توضیح دهد چه اتفاقی برایش افتاده است. پس از تکمیل این قسمت، کاربر باید گزینهی ثبت موقت و ادامه را انتخاب نماید. پس از ثبت موقت، شکواییه ثبت گردیده و به منظور پیگیری‌های بعدی توسط سامانه یک کد رهگیری به کاربر داده میشود.
چگونه شکواییه را پیگیری کنیم؟
پس از اینکه شکواییه شاکی در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت گردید، این امکان فراهم است تا شخص بصورت غیرحضوری آن را پیگیری نماید. به این مناسبت، یکی از مهم‌ترین خدماتی که توسط سامانه ثنا ارائه داده میشود، مراجعه غیرحضوری جهت پیگیری شکواییه میباشد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
چگونه شکواییه را ببینیم؟
روش پیگیری شکواییه بسته به اینکه پروندهی شما در مرجع قضایی به جریان افتاده است یا خیر متفاوت میباشد که در ادامه به بیان آن پرداختیم.
پیگیری شکواییه پیش از به جریان افتادن پرونده
باید توجه داشت که تا زمانی که شکواییه وارد روند رسیدگی نگردیده است باید از طریق کد رهگیریای که هنگام ثبت شکواییه به شاکی داده میشود شکواییه را مشاهده نمود. بدین جهت شخص باید مراحل زیر را طی نماید:
- ابتدا وارد سامانه www.eadl.ir شوید؛
- سپس بر روی کادر ورود به سامانه ارائه و پیگیری دادخواست و شکواییه کلیک نمایید؛
- در این مرحله، پس از مطالعه شرایط و مقررات، در پایین صفحه عبارت “شرایط بالا را مطالعه کردم و با آن موافقت می‌کنم” را تیک زده و تایید نمایید؛
- در این مرحله گزینهی پیگیری را انتخاب نموده و در کادر شماره رهگیری را وارد کنید و سپس جستجو را بزنید.
پیگیری شکواییه پس از به جریان افتادن پرونده
لازم به ذکر است پس از اینکه دعوا وارد مرحله‌ی رسیدگی شد، می‌توان تمامی مراحل پرونده را پیگیری نمود. پیگیری پرونده با استفاده از دو روش یعنی کد ملی و شماره پرنده ممکن است.
پیگیری شکواییه با کد ملی
به منظور پیگیری شکایت با کد ملی باید مراحل زیر طی گردد:
- ابتدا به سامانه عدل ایران به آدرس www.adliran.ir مراجعه نموده و در قسمت راست بالای صفحه گزینه “اطلاع رسانی برای اشخاص” را انتخاب نمایید؛
- در این مرحله باید شماره ملی و رمز شخصی ثنای خود را وارد نمایید؛
- سپس یک پیامک حاوی رمز موقت به تلفن همراه شما ارسال میگردد که باید آن را وارد نمایید؛
- در این مرحله شما باید کد ملی و شماره پرونده خود را وارد نماید.
پیگیری شکواییه با شماره پرونده
در صورتی که به هر علتی کد ملی شما در پرونده موجود نباشد، برای پیگیری پرونده قضایی با شماره پرونده می‌توانید مراحل زیر را طی نمایید:
- به سامانه www.adliran.ir مراجعه و گزینه اطلاع‌رسانی با رمز پرونده را انتخاب کنید؛
- سپس با کد ملی و رمز شخصی وارد حساب کاربری شوید؛
- در این مرحله رمز موقتی به تلفن همراه شما ارسال میگردد که باید آن را وارد نمایید؛
- در این مرحله با وارد کردن شماره پرونده و رمز ۵ رقمی مربوط به آن پرونده، از آخرین وضعیت پرونده خود مطلع گردید. در صورتی که رمز پرونده برای شما پیامک نگردیده است، عدد صفر را به شماره ۱۰۰۰۴۹۳ یا ۵۰۰۰۴۹ پیامک نمایید.
تنظیم شکایتنامه توسط وکیل
در آخر اشاره به این مطلب ضروری است که به علت حساسیت تنظیم شکواییه و از آنجایی که در صورت وارد نکردن برخی اطلاعات مرجع کیفری شکایت را رد مینماید، جهت پیشگیری از هدر رفتن هزینه و صرفه‌‌جویی در زمان بهتر است ابتدا شکایت توسط یا با مشورت وکیل کیفری تنظیم گردد. این اقدام که موجب تنظیم صحیح و دقیق شکواییه از ابتدا میگردد، از رد احتمالی شکواییه و بدنبال آن مخفی شدن مجرم یا پاک کردن آثار جرم توسط او جلوگیری مینماید و در احقاق حق شاکی بسیار موثر میباشد.
نویسنده: زهرا داوودی
7 پاسخ
با سلام. متشکرم از مطلب مفیدتون.
اگر پرونده‌ای در جریان باشه، آیا میشه شکواییه‌ی جدیدی ثبت کنیم که موضوعش مرتبط با اون پرونده باشه و بخوایم که با هم بهشون رسیدگی بشه؟
خواهش می‌کنم، بله، روی شکوائیه از دادستان دستور گرفته میشه و به همون شعبه ارجاع خواهد شد.
شکوائیه شماره پرونده رمز شخصی یعنی چه؟
متاسفانه سوال شما واضح نیست.
پیگیری و مشاهده شکواییه با کد رهگیری چگونه انجام می شود؟
در حال حاضر اشخاص عادی باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شکوائیه را پیگیری کنند. بعد از تشکیل پرونده، از طریق سایت عدل‌ایران می‌توان روند پرونده را مشاهده کرد.
شکولییه من تو دادسرا ثبت شده و پیامک اومده آیا به متهم هم این پیامک میره؟؟