امروزه افراد زیادی در زمینه معاملات مربوط به رمزارز به فعالیت می‌پردازند. رمزارزهای محبوبی همچون بیت‌کوین، اتریوم، شیبا و کاردانو از جمله رایج‌ترین رمزارز‌هایی هستند که می‌توان در اکثر صرافی‌ها به خرید و فروش و معامله آن‌ها پرداخت.
به موازات رشد بازار رمزارز، صرافی‌های آنلاین نیز در سطح اینترنت اقدام به تبلیغات گسترده جهت جذب معامله‌گران و فعالین این عرصه می‌نمایند.
با توجه به عدم وضع قوانین در مورد رمزارز و شفاف نبودن حقوق و تعهدات مربوط به مشتریان و کارگزاران در کشور ایران، همواره پرونده‌های پر‌شماری در مورد معاملات رمزارز در دادگاه‌ها مطرح می‌شود.
در این مطلب قصد داریم تا ضمن ارائه توصیه‌هایی در جهت انتخاب صرافی‌های مطمئن برای انجام معاملات، در مورد نحوه شکایت و طرح دعوی علیه صرافی‌ها نیز توضیحاتی ارائه نماییم.
فهرست مطلب
از کجا می‌توان از عملکرد صرافی‌های رمزارز اطمینان داشت و برای معاملات به آن اعتماد کرد؟
بانک مرکزی به عنوان مقام دولتی صالح جهت وضع مقررات در عرصه مبادلات رمزارزها، تاکنون نسبت به تعیین شرایط تاسیس و اعطای مجوز به صرافی رمزارز اقدام نکرده است، لذا در حال حاضر هیچ‌یک از سایت‌های صرافی‌های موجود در اینترنت دارای مجوز رسمی نیستند.
برای انجام معاملات به خصوص معاملاتی که حجم بالایی دارند، بهتر است به شکل حضوری اقدام به خرید و فروش نمایید.
در صورتی که اقدام به معامله رمزارز به صورت آنلاین نیز می‌نمایید، عواملی از جمله سابقه و شهرت صرافی و داشتن آدرس و محل کسب معین و همچنین مشخص بودن هویت فردی که صاحب صرافی است؛ از جمله عواملی است که می‌تواند تا حدی ریسک مربوط به معاملات را کاهش دهد.
با توجه به اینکه هم‌اکنون نماد اعتماد الکترونیکی به وب‌سایت‌های تبادل و صرافی رمزارز تعلق نمی‌گیرد، امکان شناسایی قطعی و احراز اصالت آدرس و هویت مربوط به اداره‌کنندگان سایت‌های صرافی امکان‌پذیر نیست. لذا لازم است تا در انتخاب صرافی نهایت دقت و احتیاط را به عمل آورده تا در آینده دچار ضرر‌های مالی نشوید.
آیا صرافی‌های خارجی برای انجام معاملات مربوط به رمزارز مناسب هستند؟
برخی از کاربران به دلایلی چون عدم اعتماد کافی به صرافی‌های داخلی و یا امکانات بیش‌تری که در سایت‌های خارجی ارائه می‌شوند، اقدام به گشایش حساب کاربری در سایت‌های خارجی و انجام مبادلات در این بستر‌ها می‌کنند.
با توجه به اینکه کشور ایران هم‌اکنون تحت تحریم‌های کشور آمریکا قرار دارد، بسیاری از صرافی‌های خارجی اقدام به اخذ مدارک شناسایی و احراز تابعیت افراد می‌کنند.
در صورتی که معامله‌گران، اتباع کشور‌های تحریم شده (از جمله ایران) باشند، حساب کاربری کاربران توسط صرافی‌های خارجی مسدود می‌شود که در پی این اقدام، دسترسی به دارایی‌های موجود و رمزارزها در صرافی خارجی غیر ممکن خواهد شد.
همچنین افرادی نیز با جعل مدارک هویتی (پاسپورت) کشور‌های دیگر ادعا می‌کنند که می‌توانند با تهیه و ارائه‌ی این مدارک، نسبت به دور زدن تحریم اقدام کنند.
توجه داشته باشید که چنین اقدامی علاوه بر اینکه از منظر قانونی جرم محسوب می‌شود، ممکن است پس از مدتی صرافی با استعلام مدارک متوجه جعلی بودن آن‌ها شده و با مسدود شدن حساب کاربری، خسارات زیادی بابت از دست رفتن سرمایه متوجه کاربر شود.
حتما پیش از ثبت‌نام و شروع فعالیت در صرافی‌ها و سامانه‌های مبادله رمزارز، ضمن مطالعه شرایط و ضوابط سایت موردنظر نسبت به قوانین فعالیت در صرافی، اطلاعات لازم را کسب نمایید.
وضعیت سپردن وجوه به افراد (تریدر‌ها) جهت انجام معاملات و شریک شدن در سود چیست؟
برخی افراد در فضای مجازی و واقعی با انجام تبلیغات، اشخاصی را که مایل به سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارز هستند اما زمان یا تجربه کافی در این زمینه را ندارند ترغیب به سپردن پول جهت انجام معاملات توسط شخصی حرفه‌ای و شریک شدنِ سپرده‌گذار در سود می‌نمایند.
در این مورد نیز همچون صرافی‌های رمزارز، تاکنون مجوزی جهت تریدر‌ها و یا سبدگردانی مرتبط با رمزارز صادر نشده است.
توجه داشته باشید که در بازار‌هایی همانند بورس نیز افرادی به عنوان تریدر و سبدگردان حضور دارند اما با این تفاوت که صلاحیت آن‌ها جهت انجام معاملات توسط بانک مرکزی احراز شده است.
افرادی که با ادعای تخصص در امر مبادله رمزارز نسبت به جذب سرمایه اقدام می‌کنند ممکن است صلاحیت لازم را جهت حفظ و نگهداری مناسب از سرمایه شما را نداشته باشند.
لازم است تا پیش از حصول اطمینان کامل از صلاحیت و نیت افراد از جذب سرمایه، حتی‌المقدور از سپردن سرمایه‌های خود جهت انجام معاملات رمزارز به دیگران خودداری نمایید.
همچنین لازم است در صورت اقدام به سپردن وجوه جهت انجام معاملات، حتما نسبت به نگارش قرارداد کتبی و مستند‌سازی توافقات نیز اقدام نمایید تا در صورت نیاز به طرح شکایت، بتوان با استناد به قرارداد نسبت به احقاق حق اقدام کرد.
سرمایه‌گذاری در مزرعه‌ها (فارم) استخراج رمزارز چگونه است؟
برخی افراد به دلیل عدم تمایل، یا نداشتن تخصص کافی در زمینه استخراج رمزارز، اقدام به سرمایه‌گذاری در مزارع استخراج متعلق به دیگران می‌نمایند.
این سرمایه‌گذاری به این صورت است که افراد سرمایه خود را جهت استخراج رمزارز در اختیار افرادی که به صورت تخصصی به استخراج رمزارز مشغولند قرار می‌دهند تا پس از استخراج رمزارز، در سود حاصله از این کار شریک شوند.
بر خلاف صرافی و سبدگردانی و ترید که تاکنون قوانینی در مورد آن وضع نشده، وزارت صنعت و معدن استخراج رمزارز را تابع قوانین و مقرراتی از جمله پرداخت حقوق و عوارض گمرکی مربوط به واردات دستگاه‌های استخراج و همچنین پرداخت بهای برق مصرفی به میزان مصوب قرار داده است.
لازم است در هنگام سپردن سرمایه جهت انجام استخراج رمزارز، از اخذ مجوز‌های لازم توسط استخراج‌کنندگان اطمینان حاصل نمایید.
لازم به ذکر است عده‌ای نیز با وعده استخراج رمزارز اقدام به جذب سپرده‌های مردم و سرمایه‌گذاری آن در حوزه‌های دیگر یا حیف و میل وجوه می‌شوند.
لذا لازم است در مورد حفاظت از سرمایه خود حداکثر احتیاط را به خرج دهید.
همانند سپردن سرمایه به تریدر‌ها بهتر است در این مورد نیز حتما نسبت به تنظیم قرارداد کتبی و مستند‌سازی توافقات اقدام نمایید.
با توجه به تخصصی بودن و پیچیدگی‌های خاص حوزه رمزارزها، بهتر از از تجربه مشاورین حقوقی و وکلای دادگستری در زمینه تنظیم اسناد و قرارداد‌‌‌ها، استفاده نمایید.
در صورت نیاز به طرح شکایت از صرافی‌های رمزارز چگونه بایستی اقدام کرد؟
توجه داشته باشید که به علت نوظهور بودن حوزه رمزارزها بهتر است پیش از طرح شکایت در مراجع قضایی، نسبت به اخذ مشورت از مشاورین حقوقی و وکلا برای طرح دعاوی استفاده نمایید.
وکلای آشنا به حوزه رمزارز با داشتن دانش تخصصی در این زمینه به شما کمک خواهند کرد تا در مراحل مختلف پرونده ضمن روشن کردن مسئله برای مرجع رسیدگی و ارائه استدلالات و دفاعیات متناسب، شما را در رسیدن به حقوق خود یاری نمایند.
به طور کلی از دو طریق می‌توان نسبت به طرح دعاوی در مراجع رسیدگی اقدام کرد.
طرح دعوای حقوقی
در مواردی ممکن است پس از پرداخت وجه جهت خرید یا فروش رمزارز، صرافی مورد نظر از پرداخت مابه ازای ریالی یا رمزارز خریداری شده خودداری کند.
در چنین وضعیتی می‌توان با طرح دعوای حقوقی نسبت به الزام صرافی جهت ایفای تعهدات اقدام کرد.
توجه داشته باشید که در این روش بر خلاف دعاوی کیفری، مرجع رسیدگی امکان جستجو جهت یافتن هویت متهم را ندارد و خواهان بایستی نام فردی که علیه وی طرح دعوا کرده (شرکت یا شخص حقیقی) را اعلام نماید.
لذا اطمینان از هویت و مشخصات صاحب صرافی‌ها در هنگام معامله واجد اهمیت است تا در صورت نیاز به طرح شکایات در مراجع قضایی بتوان هویت فردی که قصد تعقیب وی را داریم مشخص کرد.
طرح دعوای کیفری
تفاوت اصلی طرح دعوی مدنی و کیفری در این است که در دعاوی مدنی، صرافی در حقیقت قصد اولیه جهت ایفای تعهد را داشته اما به دلایلی از پرداخت رمزارز یا مبالغ ریالی، خودداری می‌کند.
اما گاه مشاهده می‌شود که افراد سودجو و کلاهبردار با قصد دریافت رمزارز یا مبالغ ریالی، اصولا قصدی برای ارائه خدمات نداشته و پس از دریافت مبالغ، هیچ‌گونه پاسخی به مشتری نمی‌دهند.
یا در مواردی نیز با انجام مانور‌های متقلبانه و دادن وعده‌های فریبنده و دروغ به کاربران و پس از دریافت وجوه یا رمزارز از ایشان، متواری می‌شوند.
در چنین مواردی می‌توان این افراد را به عنوان کلاهبردار تحت تعقیب قرار داد و علاوه بر دریافت وجوه پرداخت شده به آن‌ها نسبت به محکومیت آن‌ها به زندان و جزای نقدی نیز اقدام نمود.
همان‌طور که اشاره شد به جهت پیچیدگی‌های خاص طرح دعاوی در زمینه رمزارز و امکان طرح دعوی به روش‌های مختلف، حتما لازم است تا پیش از اقدام به طرح دعاوی، از وکلا و مشاورین حقوقی مشورت‌های لازم را اخذ نمایید.
چه مدارکی برای طرح شکایت در مراجع قضایی لازم است؟
توجه داشته باشید که برای طرح دعوی بایستی مدارکی در جهت اثباتِ جرم یا ادعا به مرجع رسیدگی تقدیم شود.
اصولا رسید بانکی مربوط به پرداخت وجه نقد یا رسیدِ انتقال رمزارز را می‌توان به عنوان مهم‌ترین مدرک در طرح شکایات و دعاوی درنظر گرفت.
همچنین ارائه اسکرین شات از صفحه مربوط به حساب کاربری در صرافی موردنظر نیز می‌تواند در جریان پرونده کمک‌کننده باشد.
همچنین در صورتی که صدا یا فیلم مربوط به اظهارات و گفته‌های صاحب صرافی یا افرادی که از شما وجوهی دریافت کرده‌اند را نیز در اختیار دارید، می‌توان از این مدارک نیز در جهت اثبات دعوی در مراحل رسیدگی بهره برد.
همچنین بخوانید: آیا ضبط صدا به عنوان مدرک جهت اثبات ادعا در دادگاه قابل استفاده است؟
نحوه شکایت کیفری و حقوقی در دعاوی مربوط به رمز ارز چگونه است؟
طرح دعوای حقوقی
در صورتی که تصمیم به طرح دعوای حقوقی علیه فردی را دارید، بایستی از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی نسبت به طرح شکایت اقدام نمایید.
پس از ثبت شکایت در رایانه دفتر خدمات قضایی، نسبت به ارجاع پرونده به مجتمع قضایی اقدام خواهد شد و جلسات رسیدگی نیز از طریق پیامک به شما ابلاغ خواهد شد.
طرح شکایت کیفری
در صورت نیاز به طرح شکایت کیفری می‌توانید از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و یا مراجعه مستقیم به دادسرا، جهت طرح شکایت اقدام نمایید.
مراجع مذکور پس از دریافت شکایت نسبت به ارجاع آن به بازپرس مربوطه جهت طی مراحل قانونیِ رسیدگی به شکایت اقدام خواهند کرد.
وکلای دادگستری و مشاورین حقوقی در تمام مراحل مربوط به طرح دعوا، نگارش دادخواست و شکواییه و پیگیری موضوع تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما خواهند بود.
نمونه شکواییه کیفری از صرافی رمزارز
همان‌طور که اشاره شد، به جهت کثرت انواع دعاوی حوزه رمزارز و تخصصی بودن موضوع؛ بهتر است پیش از تنظیم و ارائه شکواییه یا دادخواست، حتما با وکلا و مشاورین حقوقی آشنا به این حوزه مشورت نمایید. در اینجا صرفا جهت آشنایی شما با طریقه تنظیم شکواییه؛ یک نمونه از شکواییه تنظیم شده در موضوع کلاهبرداری رمزارز را درج می‌نماییم.
دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان
با عرض سلام و ادب
به استحضار حضرتعالی میرساند :
در پی تبلیغات یک صرافی آنلاین در فضای مجازی مبنی بر اخذ کارمزد ناچیز جهت خرید رمزارز، موکل اینجانب در مورخه 25/8/1400 اقدام به واریز مبلغ 50 میلیون تومان از طریق درگاه پرداخت اینترنتی جهت خرید رمزارز از صرافی آنلاین ……….. نموده است. پس از واریز وجه موصوف، موکل اقدام به سفارش‌گذاری در سایت جهت خرید ارز دیجیتال بیت‌کوین کرده است. پس از گذشت بیش از 72 ساعت از واریز وجه و سفارش‌گذاری، صرافی اقدامی جهت تحویل رمزارزهای خریداری شده نکرده و پیگیری‌های انجام شده از طریق تلفن و ایمیل نیز با پاسخی از سوی صاحب صرافی همراه نشده است.
در پی عدم پاسخگویی صاحبان صرافی، موکل به آدرس ذکر شده در سایت صرافی مراجعه کرده و ضمن عدم شناسایی صاحبان صرافی در آدرس، افراد حاضر در محل نیز عنوان کرده‌اند که تاکنون مالباختگان زیادی جهت مراجعه به صرافی به آن آدرس مراجعه کرده که آدرس اعلامی کاملا جعلی بوده و منزل مسکونی است.
با توجه به موارد معنونه خواهشمند است نسبت به استعلام صاحب درگاه بانکی آنلاین پرداخت وجه و نیز تعقیب مشتکی‌عنه به جرم کلاهبرداری و مجازات وی اقدام نمایید. مدارک و مستندات شکواییه به پیوست تقدیم حضور می‌گردد.
از بذل توجه حضرتعالی کمال تشکر را دارم.
