انتشار تصاویرمستهجن، از جرم تا مجازات

امروزه استفاده از رایانه و اینترنت به جریان عادی زندگی راه یافته و میلیون‌ها نفر چندین ساعت از زمان هر روزه‌ی خود را با رایانه و اینترنت می‌گذرانند. با وجود اینکه پیدایش رایانه و پس از آن اینترنت همواره آثار مثبت بسیار زیادی به همراه داشته، این پیشرفت دارای پیامدهای منفی‌ای نیز بوده که یکی از آن‌ها پیدایش جرایم نوظهور رایانه‌ای و اینترنتی است. مجرمان تکامل ارتباطات را در تحقق اهداف خود مدنظر داشته و روزانه بر تعداد آن‌هایی که برای ارتکاب جرم از رایانه و اینترنت استفاده می‌کنند رو به افزایش است. ازجمله جرایمی که در این فضا مورد توجه مجرمان است، انتشار تصاویر مستهجن می‌باشد.

افزایش روزافزون کاربران اینترنت، سهولت پخش اطلاعات و در دسترس قرار دادن اطلاعات، سرعت زیاد انتقال محتوا و گستردگی این فضا که کنترل بر آن را دشوار می‌کند همگی عواملی هستند که به افزایش وقوع این جرم کمک می‌نمایند.

این نکته نیز قابل توجه است که جرم انتشار تصاویر مستهجن اگرچه در چند ثانیه قابل ارتکاب است اما در نهایت منجر به هتک حیثیت و حرمت شده و خطر انحطاط اخلاقی جامعه را در پی دارد.

به دلیل اهمیت موضوع و افزایش وقوع این جرم در فضای مجازی، این مقاله را به بررسی جرم انتشار تصاویر مستهجن و مجازات آن اختصاص داده‌ایم.

تعریف تصاویر مستهجن و مبتذل

اصطلاح مستهجن در دو قانون تعریف شده است:

1. تبصره پنج بند الف قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند مصوب 1386: آثار سمعی و بصری مستهجن به آثاری گفته می‌شود که محتوای آن‌ها نمایش برهنگی زن و مرد و یا اندام تناسلی و یا نمایش آمیزش جنسی باشد. 
2. تبصره ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای مصوب 1388: محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیرواقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن و مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است. در توضیح این تعریف باید اضافه کرد که با توجه به عبارت “واقعی یا غیرواقعی”، ترسیم و نقاشی محتوای مذکور نیز یک اثر مستهجن محسوب می‌شود. 

همچنین بخوانید: بهترین وکیل جرائم رایانه ای در مشهد

عبارت مبتذل نیز در دو قانون تعریف شده است:

1. تبصره یک بند ب ماده 3 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند مصوب 1386: آثار سمعی و بصری مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه بوده و مضمون مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه‌گیری کند.
2. تبصره یک ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای مصوب 1388: محتوبات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه باشد.

جرم انتشار تصاویر مستهجن در قوانین

در قوانین داخلی ایران اصطلاحی بنام پورنوگرافی وجود ندارد اما قوانینی وجود دارد که در آن‌ها جرایم مرتبط با پورنوگرافی جرم‌انگاری شده است.

ازجمله این قوانین می‌توان به قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند، قانون مجازات اسلامی و قانون جرایم رایانه‌ای اشاره کرد.

انتشار تصاویر مستهجن نیز یکی از جرایم مرتبط با پورنوگرافی است که در این سه قانون جرم‌انگاری شده و در ادامه آورده خواهد شد.

ماده 3 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند:

عوامل تولید، توزیع، تکثیر و دارندگان آثار سمعی و بصری غیرمجاز اعم از این که مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته و یا بدون مجوز باشند با توجه به محتوای اثر حسب مورد علاوه بر ابطال مجوز به یکی از مجازات‌های مشروحه ذیل محکوم خواهند شد:

الف. عوامل اصلی تکثیر و توزیع عمده آثار سمعی و بصری مستهجن در مرتبه اول به یک تا سه سال حبس و ضبط تجهیزات مربوطه و 250,000,000 ریال جریمه نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت هفت سال و در صورت تکرار به دو تا پنج سال حبس و ضبط تجهیزات مربوطه و 400,000,000 ریال جزای نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت ده سال محکوم می‌شوند. چنانچه عوامل فوق‌الذکر یا افراد زیر از مصادیق مفسد فی الارض شناخته شوند، به مجازات آن محکوم می‌گردند.

1. تولید کنندگان آثار مستهجن با عنف و اکراه
2. تولید کنندگان آثار مستهجن برای سوء استفاده جنسی از دیگران
3. عوامل اصلی در تولید آثار مستهجن

تبصره 1)  عوامل اصلی تولید آثار سمعی و بصری عبارت هستند از تهیه‌کننده (سرمایه گذار)، کارگردان، فیلمبردار، بازیگران نقش‌های اصلی 

تبصره 2) تعداد نوار یا لوح فشرده و مانند آن بیش از «ده نسخه» به عنوان «عمده» تلقی می‌گردد. 

تبصره 3) سایر عوامل تولید، تکثیر و توزیع موضوع بند «الف» چنانچه از مصادیق افساد فی الارض نباشند به مجازات شلاق از سی تا هفتاد و چهار ضربه و جزای نقدی از 25,000,000 تا 100,000,000 ریال و محرومیت اجتماعی از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند. 

تبصره 4) تکثیر و توزیع‌کنندگان آثار سمعی و بصری کمتر از ده نسخه حسب مورد به جریمه نقدی از 9,000,000 تا 70,000,000 ریال و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم خواهند شد. 

تبصره 5) آثار سمعی و بصری «مستهجن» به آثاری گفته می‌شود که محتوای آنها نمایش برهنگی زن و مرد و یا اندام تناسلی و یا نمایش آمیزش جنسی باشد. 

تبصره 6) چنانچه تولید، تکثیر، توزیع و یا داشتن آثار مستهجن از مصادیق افساد فی الارض نباشد مجازات مفسد فی الارض ندارد.

ب. تهیه و توزیع و تکثیرکنندگان نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده ‌شو و نمایش‌های مبتذل چنانچه از مصادیق افساد فی الارض نباشند در مرتبه اول به سه ماه تا یک سال حبس و یا 19,000,000 تا 70,000,000 ریال جزای نقدی و در مرتبه دوم به تحمل یک سال تا سه سال حبس و یا 47,000,000 تا 150,000,000 ریال جزای نقدی و در صورت تکرار به سه تا ده سال حبس و یا 60,000,000 تا 250,000,000 ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوطه بنا به مراتب به عنوان تعزیر محکوم می‌شوند.

تبصره ۱) آثار سمعی و بصری «مبتذل» به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه گیری کند. 

تبصره 2) دارندگان نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشره مستهجن و مبتذل موضوع این قانون به جزای نقدی از 4,000,000 تا 20,000,000 ریال و نیز ضبط تجهیزات محکوم می‌شوند و نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده مکشوفه امحاء می‌گردد.

تبصره 3) استفاده از صغار برای نگهداری، نمایش، عرضه، فروش و تکثیر نوارها و لوح‌های فشرده غیرمجاز موضوع این قانون موجب اعمال حداکثر مجازات های مقرر برای عامل خواهد بود.

ج. عوامل تهیه، تکثیر و توزیع نوارها و لوح‌های فشرده سمعی و بصری که برابر قانون باید دارای پروانه و مجوز عرضه و فروش باشند در صورت نداشتن پروانه نمایش و مجوز عرضه و فروش ولو آنکه فاقد صحنه‌های مستهجن و مبتذل باشد، به 19,000,000 تا 60,000,000 ریال جرای نقدی و در صورت تکرار به 30,000,000 تا 150,000,000 ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوط به عنوان تعزیر محکوم می‌شوند.

همانگونه که ملاحظه می‌شود، این ماده اطلاق داشته و شامل پورنوگرافی رایانه‌ای و نرم‌افزارهای رایانه‌ای حاوی پورنوگرافی نیز می‌شود. 

ماده 640 قانون مجازات اسلامی:

اشخاص ذیل به حبس از سه ماه تا یک سال و جزای نقدی از 25,000,000 ریال تا 100,000,000 ریال و تا (۷۴) ضربه شلاق یا به یک یا دو مجازات مذکور محکوم خواهند شد:

1- هرکس نوشته یا طرح، گراور، نقاشی، تصاویر، مطبوعات، اعلانات، علایم، فیلم، نوار سینما و یا به طور کلی هر چیز که عفت و اخلاق عمومی را جریحه‌دار نماید برای تجارت یا توزیع به نمایش و معرض انظار عمومی گذارد یا بسازد یا برای تجارت و توزیع نگاه دارد.

2- هرکس اشیاء مذکور را به منظور اهداف فوق شخصا یا به وسیله دیگری وارد یا صادر کند و یا به نحوی از انحاء متصدی یا واسطه تجارت و یا هر قسم معامله دیگر شود یا از کرایه دادن آن ها تحصیل مال نماید.

3- هر کس اشیاء فوق را به نحوی از انحاء منتشر نماید یا آنها را به معرض انظار عمومی بگذارد.

4- هرکس برای تشویق به معامله اشیاء مذکور در فوق و یا ترویج آن اشیاء به نحوی از انحاء اعلان و یا فاعل یکی از اعمال ممنوعه فوق و یا محل بدست آوردن آن را معرفی نماید.

تبصره 1) مفاد این ماده شامل اشیائی نخواهد بود که با رعایت موازین شرعی و برای مقاصد علمی یا هر مصلحت حلال عقلائی دیگر تهیه یا خرید و فروش و مورد استفاده متعارف علمی قرار می‌گیرد.

تبصره2) اشیای مذکور ضبط و محو آثار می‌گردد و جهت استفاده لازم به دستگاه دولتی ذی‌ربط تحویل خواهد شد.

ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای:

هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون ریال تا صد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره 1) ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات‌های فوق می‌شود. محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه باشد.

تبصره 2) هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

تبصره 3) چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان‌یافته مرتکب شود چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

تبصره 4) محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.

عنصر مادی جرم انتشار تصاویر مستهجن

عنصر مادی جرم انتشار تصاویر مستهجن با توجه به ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای بررسی می‌شود و شامل موارد زیر می‌باشد:

 رفتار مجرمانه

منظور از رفتار، عملی است که بايد از يک فرد سر بزند تا بتوان وي را مرتکب جرم دانست.

در جرم انتشار تصاویر مستهجن، رفتار مجرمانه انتشار است. انتشار، یعنی پراکندن و گسترده‌شدن چیزی.

آنچه از کلمه‌ی انتشار و پراکندن به ذهن خطور می‌کند، اين است که براي تحقق این عنوان مرتکب بايد اين عمل را نسبت به آن تعداد از مخاطبان و گيرندگان انجام دهد که عنوان نشر بر عمل او اطلاق شود.

به عنوان مثال اگر شخصی تنها يک تصویر مستهجن را از طريق یک شبکه‌ی اجتماعی برای ديگري بفرستد نمی‌توان عمل او را انتشار تصاویر مستهجن دانست.

در واقع برای اینکه رفتاری مشمول جرم انتشار تصاویر مستهجن شود باید بتوان عرفا آن را انتشار تصویر دانست که همانطور که بیان شد، با فرستادن یک یا چند عکس بصورت خصوصی و محدود این جرم محقق نمی‌شود.

از طرف دیگر، قراردادن یک تصویر مستهجن بر روی وب‌سایت انتشار محسوب می‌شود چراکه شخص با قراردادن این تصویر مستهجن بر روی سایت، آن را در معرض دید میلیون‌ها نفر قرار می‌دهد اگرچه عملا بازدید از سایت به تعداد انگشت‌شمار باشد.

مرتکب جرم

تحقق جرم انتشار تصاویر مستهجن مستلزم وجود صفت یا ویژگی خاصی در مرتکب نمی‌باشد و عبارت “هرکس” در متن مواد قانونی این نظر را تایید می‌کند.

بنابراین، هر فردی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی، زن يا مرد، ایرانی يا غیرایرانی، کارمند يا غيرکارمند و.. می‌تواند مرتکب اين جرم شود.

البته در برخی موارد وجود یک ویژگی در مرتکب باعث تشدید مجازات می‌شود. برای مثال، مطابق ماده 8 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند و ماده 754 قانون مجازات اسلامی، مامور دولت بودن مرتکب باعث تشدید مجازات او می‌شود.

ویژگی دیگر برای مثال، حرفه قرار دادن انتشار تصاویر مستهجن است که مطابق تبصره 3 ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای موجب تشدید مجازات مرتکب می‌شود.

موضوع جرم

موضوع جرم انتشار تصاویر مستهجن عبارت است از محتویاتی که حاوی برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان باشد.

همچنین طبق تبصره 4 ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای محتویات مستهجن موضوع این جرم اعم از واقعی یا غیر واقعی است. تصویرها هم ممکن است بصورت عکس باشد یا طراحی و نقاشی از این محتوا. علاوه بر این، در تحقق این جرم تفاوتی نمی‌کند که محتویات مستهجن مربوط به اطفال باشد یا بزرگسالان. 

نکته قابل توجه در خصوص جرم انتشار تصاویر مستهجن این است که رضایت و عدم رضایت بزه‌دیده در تحقق این جرم تاثیری ندارد. بنابراین حتی اگر عکسی مستهجن با رضایت شخص یا اشخاص از آن‌ها گرفته شده و منتشر شود این جرم واقع شده است. 

همچنین باید توجه داشت که مطابق ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای تصاویر مستهجن باید حاوی برهنگی، اندام تناسلی، آمیزش یا عمل جنسی انسان باشد. بنابراین انتشار تصاویری از عمل جنسی حیوانات شامل این جرم نمی‌شود و ممکن است تحت عنوان جرم انتشار محتویات مبتذل قابل پیگیری باشد.

وسیله‌ی ارتکاب جرم

جرم موضوع ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای یک جرم رایانه‌ای است که بوسیله‌ی سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا سیستم‌های حامل داده ارتکاب پیدا می‌کند.

بنابراین مرتکب باید از طریق یکی از موارد زیر اقدام به انتشار تصویر مستهجن نماید. 

1- سیستم‌های رایانه‌ای:

مطابق بند واو ماده 2 قانون تجارت الکترونیک سیستم رایانه‌ای عبارت است از هر نوع دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌های متصل سخت‌افزاری-نرم‌افزاری که از طریق اجرای برنامه‌های پردازش داده‌پیام عمل می‌کند. نمونه بارز سیستم‌های رایانه‌ای رایانه‌های خانگی است.

2- سیستم‌های مخابراتی:

سیستم‌های مخابراتی به شبکه هدفمندی گفته می‌شود که در انتقال داده‌ها بکار می‌رود. سیستم‌های مخابراتی دارای سه جزء اصلی است: فرستنده که اطلاعات را گرفته و آن را به سیگنال تبدیل می‌کند، کانال مخابراتی که سیگنال را حمل می‌کند و گیرنده که سیگنال را دریافت کرده و آن را به اطلاعات قابل استفاده تبدیل می‌کند.

3- سیستم‌های حامل داده:

هر چیزی که بتواند داده پیام را در خود ذخیره و آن را قابل حمل کند حامل داده نامیده می‌شود. کارت‌های حافظه، دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده نمونه‌هایی از سیستم‌های حامل داده می‌باشند. 

عنصر روانی جرم انتشار تصاویر مستهجن

جرم انتشار تصاویر مستهجن با توجه به ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای جرمی عمدی محسوب می‌شود و از آنجایی که جزء جرم مطلق است نیاز به سونیت خاص نداشته و صرف عمد مرتکب در انتشار تصاویر مستهجن برای تحقق جرم کفایت می‌کند. عمد مرتکب به این معناست که شخص بخواهد تصاویر مستهجن را منتشر کند. 

آگاهی مرتکب نسبت به رفتاری که انجام می‌دهد نیز در تشکیل عنصر روانی دخیل است. در واقع مرتکب باید آگاه باشد تصویری که منتشر می‌کند مستهجن است.

بنابراین اگر مرتکب ثابت نماید از مستهجن بودن تصویر آگاهی نداشته یا اگر به ظاهر مستهجن هستند آن‌ها را برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر منتشر کرده، نمی‌توان او را مجرم دانست.

در خصوص انگیزه‌ی مرتکب هم باید گفت انتشار تصاویر مستهجن با هر انگیزه‌ای جرم است مگر اینکه انگیزه مرتکب مقاصد علمی یا مصلحت عقلایی باشد. 

به این نکته نیز باید اشاره کرد که وجود سونیت خاص یعنی قصد تجارت یا افساد تنها در قسمت دوم ماده 14 یعنی در خصوص تولید، ذخیره و نگهداری محتویات مستهجن و مبتذل لازم است و در جرم انتشار تصاویر مستهجن صرف عمد و آگاهی مرتکب برای تحقق جرم کفایت می‌کند.

جرم تولید، توزیع و مورد معامله قرار دادن تصاویر مستهجن

 تولید تصاویر مستهجن

تولید به معنای ساختن و ایجاد کردن محتویات مستهجن از راه سیستم‌های رایانه‌ای است، اعم از اینکه به شکل واقعی باشد یا غیرواقعی. برای مثال نقاشی آمیزش جنسی دو فرد تولید تصویر مستهجن به حساب می‌آید.

البته هر نوع تولیدی مشمول ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای نمی‌شود بلکه قصد تولیدکننده باید تجارت یا افساد باشد.

تولید کردن لوح فشرده و نرم‌افزارها با محتویات مستهجن در ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای نیامده است اما در قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امر سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند و نیز ماده 640 قانون مجازات اسلامی بیان شده است.

توزیع تصاویر مستهجن

توزیع تصاویر مستهجن با انتشار تصاویر مستهجن در برخی موارد به یک معنی به کار می‌رود اما باید توجه داشت که توزیع اصولا بصورت یک عملیات هدف‌دار و مستمر برای توزیع‌کننده می‌باشد، مانند اینکه شخص از راه اینترنت محتویات مستهجن و مبتذل را به افراد ارسال یا پخش کند در حالی که در انتشار، حتی یکبار انتشار تصویر مستهجن در فضای مجازی کافی است.

مورد معامله قرار دادن تصاویر مستهجن

مورد معامله قرار دادن شامل هر نوع معامله‌ای اعم از بیع، صلح و.. می‌شود که موضوع آن محتویات مستهجن و مبتذل می‌باشد. نکته‌ی مهم این است که طبق ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای، معامله باید در فضای مجازی صورت بگیرد و صرف عرضه در فضای مجازی مشمول این ماده نمی‌شود. مجازات عرضه‌ی محتویات مستهجن برای معامله بر اساس ماده 640 قانون مجازات اسلامی خواهد بود.

شرکت در جرم انتشار تصاویر مستهجن

شریک جرم به کسی گفته می‌شود که شخصا اعمال مادی تشکیل‌دهنده‌ی جرم را به همراه شخص یا اشخاص دیگر انجام دهد. بنابراین، هر شریک خود یک مباشر بوده و اصولا مجازات مباشر را دارد. مسئولیت هر شریک جرم کاملا مستقل از سایر شرکا بوده و هر شریک می‌تواند به تنهایی مورد تعقیب قرار گیرد. 

برای اینکه شخصی شریک جرم محسوب شود، با توجه به ماده 125 قانون مجازات اسلامی، شرایطی لازم است. مطابق این ماده “هرکس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرایی جرمی مشارکت کند و جرم، مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، شریک در جرم محسوب و مجازات او مجازات فاعل مستقل آن جرم است..”. با توجه به این ماده برای تحقق شرکت در جرم شرایط زیر باید وجود داشته باشد:

علم و عمد در تحقق جرم

شریک جرم زمانی قابل مجازات است که در زمان ارتکاب جرم از ماهیت رفتار غیرقانونی خود آگاهی و اطلاع داشته و در خواستن نتیجه‌ی جرم عامد باشد. این علم و عمد باید در حین ارتکاب جرم موجود باشد تا شخص شریک جرم محسوب شود. بنابراین اگر پس از تمام شدن عملیات اجرایی انتشار تصاویر مستهجن شخص متوجه قصد مباشران دیگر جرم شود به عنوان شریک جرم قابل تعقیب نخواهد بود. همچنین شریک در جرم باید در همکاری مختار بوده و با اجبار و اکراه مرتکب جرم نشده باشد. باید توجه داشت که شراکت در جرم نیازمند تبانی و توافق پیشین شرکا نبوده و ممکن است در حین ارتکاب جرم هم حاصل شود.

انجام عملیات اجرایی جرم

برای اینکه شخص شریک در جرم محسوب شود باید در عملیات اجرایی تشکیل‌دهنده‌ی جرم دخالت کند. برای مثال در جرم انتشار تصاویر مستهجن اگر دو شخص با همکاری هم تصاویر مستهجن را بر روی وبسایتی قرار دهند، با تحقق سایر شرایط این دو شخص شریک در جرم محسوب می‌شوند. اما اگر شخص در انتشار تصاویر مستهجن همکاری نکرده و تنها رایانه را در اختیار منتشرکننده قرار دهد شریک جرم محسوب نشده و رفتار او تحت عنوان “معاونت” قابل مجازات است.

معاونت در جرم انتشار تصاویر مستهجن

معاونت در جرم انتشار تصاویر مستهجن در ماده 15 قانون جرایم رایانه‌ای بطور مستقل جرم‌انگاری شده است. به موجب این ماده هرکس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد:

الف) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال است.

ب) چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روان‎گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.

بنابراین با توجه به این ماده، تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع، فریب، تسهیل شیوه دستیابی به تصاویر مستهجن یا آموزش شیوه‌ی دستیابی به تصاویر مستهجن از طریق سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده جرم بوده و به عنوان معاون جرم قابل تعقیب می‌باشد.

باید توجه داشت که صرف انجام این رفتارها معاونت محسوب شده و نیازمند نتیجه نمی‌باشد. برای مثال اگر شخصی در وب‌سایت یا کانال تلگرام یا صفحه‌ی اینستاگرام خود برای انتشار تصاویر مستهجن جایزه قرار دهد، صرف‌نظر از اینکه در نتیجه‌ی این عمل کسی اقدام به انتشار تصاویر مستهجن بکند یا نه، این فرد معاون جرم انتشار تصاویر مستهجن محسوب می‌شود.

جمع بندی

در آخر باید اضافه کرد جریحه‌دار کردن عفت و اخلاق عمومی از طریق فضای مجازی با ارتکاب جرایم منافی عفت تبعات ناخوشایندی را به همراه داشته و به علت پیشرفت تکنولوژی مصادیق آن در حال تغییر و گسترده‌تر شدن است.

یکی از این جرایم ضداخلاقی انتشار تصاویر مستهجن است که روز به روز بر تعداد آن افزوده می‌شود.

در حال حاضر با وجود امکانات اینترنتی بر روی تلفن‌های همراه که امکان ارسال فیلم‌ها و تصاویر مستهجن را به راحتی فراهم نموده در چند ثانیه می‌توان مرتکب این جرم شد و تصاویر را برای تعداد بی‌شماری از افراد به نمایش گذاشت.

با این حال، افرادی هم هستند که بدون توجه به جرم بودن این رفتار این عمل غیراخلاقی و غیرقانونی را مرتکب می‌شوند و به نتایج آن توجه نمی‌کنند.

توصیه می‌شود در این خصوص در صورت ارتکاب جرم انتشار تصاویر مستهجن و یا شکایت علیه منتشرکننده تصاویر مستهجن با بهترین وکیل در مشهد و متخصص در این زمینه مشورت نموده و با راهنمایی او اقدامات حقوقی لازم را انجام دهید.

سوالات متداول

نویسنده: زهرا داودی