حضور گسترده فضای مجازی در زندگی روزمره افراد، در کنار تمام مزایایی که ایجاد کرده، معایبی را نیز به همراه داشته است.
فضای مجازی هم مانند فضای واقعی از گزند جرم و آسيب در امان نمانده است و شاهد گسترش و بروز انواع خشونت‌ها در این فضا هستیم.
یکی از جرایمی که با گستردگی در فضای مجازی در حال وقوع است، جرم مزاحمت و تهدید می‌باشد.
جرمی که پیش از این در خیابان‌ها، کوچه‌ها، معابر و به صورت کلی اماکن عمومی رخ می‌داد، در فضای مجازی نیز قابل ارتکاب است. این مزاحمت‌ها شامل ارسال پیام‌های متنی، صوتی و تصویری و محتواهایی باشد که شما تمایلی به تماشای آن ها ندارید.
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا ایجاد مزاحمت در فضای مجازی قابلیت پیگرد دارد و برای آن مجازات پیش‌بینی شده است؟
باید ذکر شود که قانون در رابطه با این مسئله ساکت نیست. در این مطلب قصد داریم همین موضوع را برای شما توضیح دهیم.
مزاحمت در فضای مجازی
در مورد مزاحمت در فضای مجازی، قانون مجازات اسلامی و قانون جرایم رایانه‌ای به طور خاص جرم انگاری نکرده و تعیین مجازات ننموده است.
اما حکم ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی در خصوص مزاحمت‌های تلفنی را می‌توان به مزاحمت در فضای مجازی نیز تسری داد.
به موجب ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی:
«هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت نماید علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از پانزده روز تا سه ماه محکوم خواهد شد..»
بنابراین پانزده روز تا سه ماه حبس در انتظار افرادی است که از این طریق حقوق دیگران را تضییع و امنیت آن‌ها را سلب می‌کنند.
همانطور که ذکر گردید، مزاحمت می‌تواند صور متفاوتی داشته باشد که برخی از آن‌ها را می‌توان در موارد ۱۶ و ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای دید:
«ماده۱۶-هر کس به وسیله سامانههای رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا یک سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون (15/000/000) ریال تا صد میلیون (100/000/000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره – چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»
همچنین بخوانید: مجازات انتشار محتوای مستهجن چیست؟
«ماده ۱۷ـ هرکس به وسیله سامانههای رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20/000/000) ریال تا صد و پنجاه میلیون (150/000/000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد..»
نحوه‌ی بررسی ادله الکترونیک
ادله‌ی الکترونیک از ادله‌ی مورد پذیرش در دادگاه‌ها محسوب می‌شود. البته زمانی که صحت و سقم آن ادله توسط کارشناسان پلیس فتا تایید شده باشد تا قاضی با توجه به آن نسبت به صدور حکم مناسب اقدام نماید.
دادگاه صالح جهت شکایت از جرم مزاحمت در فضای مجازی
یکی از مشکلاتی که جهت اقامه دعوا علیه مرتکبین این جرایم وجود دارد این است که هویت این اشخاص نامشخص و مجهول می‌باشد.
با این حال شما می‌توانید شکوائیه خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برسانید و سپس دادسرایی که جرم توهین یا تهدید در محدوده‌ی آن واقع شده است صالح به رسیدگی خواهد بود و لزوماً نیاز نیست که شما از محل سکونت فرد متخلف آگاه باشید.
دادگاه صالح برای رسیدگی نیز دادگاهی است که دادسرا در حوزه‌ی آن فعالیت می‌نماید. یعنی همان دادگاهی که جرم در حوزه‌ی آن واقع شده است.
جرم تهدید در فضای مجازی
اگر از طریق فضای مجازی مورد تهدید قرار گرفتید باید بدانید که در این مورد هم امکان پیگیری موضوع وجود دارد. در این مورد در صورت اثبات جرم، مرتکب به مجازات تعیین شده در قانون مجازات اسلامی یعنی شلاق از ۱ تا ۷۴ ضربه و یا حبس از دو ماه تا دو سال محکوم می‌گردد.
ارتکاب این جرایم محدود به یک شبکه‌ی اجتماعی نیست بلکه شامل واتسپ، تلگرام، اینستاگرام و هر فضای برخط دیگری می‌شود.
